Tarihi Pervane Medresesi Çarşısı Esnafı: "Bu Sene Hiçbir Şeyi Yerine Koyamadık. Saklamamız Gereken Kira Parasını Bile Yerine Oturtamadık"

MUSTAFA USTA

Sinop'un Tarihi Pervane Medresesi Çarşısı'ndaki esnaf, geçmiş yıllara oranla satışlarında önemli ölçüde düşüş olduğundan yakındı. Esnaf Hicran Özkan, "Biz bu sene hiçbir şeyi yerine koyamadık. Saklamamız gereken kira parasını bile oturtturamadık. Satıyoruz ama vergiye gidiyor, muhasebeciye gidiyor, almamız gereken ürünlere gidiyor, kiralara ve aidatlara gidiyor. Her şeyin üzerine zam gelmiş" dedi. Esnaf Elmas Aydın ise, "Piyasa çok pahalı. Her şeye her gün zam geliyor. Vergiler dahil olmak üzere her şey zamlanıyor. Biz küçük esnafız zamların tamamını yansıtamıyoruz" diye konuştu.

2002 yılında kültür ve turizm amaçlı kullanılmak üzere Sinop Valiliği'nce kente özgü el sanatları ve mutfağının tanıtımı için çarşı haline getirilen Tarihi Pervane Medresesi esnafı, hayat pahalılığından dert yandı.

"GERÇEKTEN BİR AN ÖNCE KAPATMAK BELKİ DE EN DOĞRUSU OLACAK"

Esnafı Hicran Özkan, şöyle konuştu:

"Pandemi dönemiyle bu sene çok daha stresli, sıkıntılı bir yaşam dilimi yaşıyoruz. Kendi açımdan konuşacak olursam, ben fiyatlar arasındaki dengeyi bir türlü oturtturamıyorum. Hızlı giden bir zam süreci var. Biz bu zam sürecinde hangi ürüne ne kadar koyacağımızı bile bilemiyoruz. Birçok ürünümüzü satarken eski fiyattan satıyoruz. Üstüne koyduğumuz ürünlerin açıklamasını da müşterilere yapıyoruz çünkü KDV'ler arttı. Piyasa zaten kötü durumda. İnanın, dengeyi oluşturacak durumda değiliz. Pandemi öncesindeki satışlarımızda en azından kış döneminin kirasını kenara koyabiliyorduk. Çünkü kışın bizim gelenimiz, gidenimiz olmuyor. Fakat biz bu sene hiçbir şeyi yerine koyamadık. Saklamamız gereken kira parasını bile yerine oturtturamadık. Dolayısıyla bizim de çok tökezlediğimiz noktalardan birisi bu. Satıyoruz ama vergiye gidiyor, muhasebeciye gidiyor, almamız gereken ürünlere gidiyor, kiralara ve aidatlara gidiyor. Her şeyin üzerine zam gelmiş. Bir elimizle alıyoruz, bir elimizle veriyoruz. Aslında bakarsanız biz buraya keyfe keder gelmeye başladık. Dükkanların en azından yüzü, suyu hürmetine dükkanımız çalışsın, işlesin bir şeyleri hiç olmazsa toparlayalım diye duruyoruz burada. Yoksa gerçekten bir an önce kapatmak belki de en doğrusu olacak. Ben emekli öğretmenim. Emekli maaşıma güveniyorum ama diğer insanların böyle bir şansı da yok. İnşallah onlarda batmadan bu şekilde bu işleri yürütmeye çalışırlar.

"BENİM GEÇİNMEM MÜMKÜN DEĞİL, SÜRÜNMEM LAZIM"

Gelen insanlar çoğunlukla küçük ürünler alıyorlar. Büyük ürünler almıyorlar. Fiyat olarak ucuz ürünler alıyorlar. Artık hediye kavramı diye bir şey kalmadı çünkü insanlar kendi ceplerini ve kendilerini düşünmek zorundalar. Bizimse sattığımız ürünlerin çoğu hediyelik eşya. Benim emekli maaşım 13 bin lira. Sinop'ta ev kiraları 17 bin liraya kadar çıktı. Benim geçinmem mümkün değil. Sürünmem lazım. Biz artık orta seviye memuru değiliz. Biz artık fakir olan insanlarız. Önceden fakir diye nitelendirilen insanlar ne alemde onu bilmiyorum ama biz artık alt seviyelerdeyiz. Dolayısıyla sadece buranın toparlanması açısından, biraz da maaşımın desteğiyle bir şeyler yapmaya çalışıyorum. Ama birikim yapılmaz. Buradan da ev geçinmesi olmaz. Kapatan esnaf arkadaşlarımız da oldu. Hayallerle hayatlar birbirini tutmayabilir. Kapatan esnaf arkadaşımız aldığı elbisenin sattığı fiyata tekrar yeniden almak istediğinde o fiyatın çok çok üstünde bir fiyatla karşı karşıya kaldı. Dolayısıyla alım gücü de azaldı. 20 tane alıyorsa 5 tane almak zorunda kaldı. Üzerine kendisi fiyat koyduğunda bu sefer insanlar almadı. Biz çoğunlukla el sanatı olarak iş yapıyoruz. Kendi emeğimizi ortaya koyarak bir şeyler yapıyoruz. Ben yıllardan beri kumaş alıp kendim dikiyorum. Çünkü maalesef dışardan çok fazla ürün alamıyorum. Toptan olarak da alamıyoruz. Bu şekilde bir şeyleri yürütmeye çalışıyoruz."

"ÜLKENİN GENEL EKONOMİSİ NEREYE GİDECEK ONU DA GÖREMİYORUM"

Bir başka esnaf Elmas Aydın ise şunları söyledi:

"Piyasa çok pahalı. Her şeye her gün zam geliyor. Vergiler dahil olmak üzere her şey zamlanıyor. Biz küçük esnafız. Zamların tamamını yansıtamıyoruz. Minimal seviyelerde tutmaya çalışıyoruz. Post cihazı kullanılırsa ya da taksit yapılırsa ufak tefek fiyat farkı koyuyoruz. Bizim çalışmalarımızın geneli el işçiliği. Aldığımı ürünler ve el emeği olunca fiyatlar çok yüksek çıkıyor. O zaman da vatandaşa çok yüksek geliyor. Biz de vatandaşla kendi aramızda bir denge kurmaya çalışıyoruz. Tatmin ediyor mu derseniz, tabii ki de etmiyor. Daha iyi olmasını isterdik. Müşteriler geldiği zaman 'fiyat yüksek değil mi' diyorlar. Sonra da kendileri düşününce 'piyasa yüksek, siz de haklısınız' diyorlar. Birçok müşterim de geldiği zaman başka yerlere göre uygun sattığımızı söylüyorlar. Uygun vermemiz onlar için iyi ama bizim için iyi değil. Aslında hem onlara hem bize uygun olmasını isterdik. Ben kendi el emeğim üzerine çok fazla işçilik koymuyorum. Koyarsam eğer burada doğru düzgün hiçbir şey satamayız. Gidebildiğimiz yere kadar gitmeye çalışıyoruz. Ben emekliyim. Yetmediği yerde emekli maaşımdan destek alıyorum. Bu şekilde nereye kadar gider inanın bende bilmiyorum. Ülkenin genel ekonomisi nereye gidecek onu da göremiyorum. Herhangi bir felaket, herhangi bir ekstra bir şey çıktığı zaman herkese olduğu gibi bizde çakılıp kalıyoruz. Ben 31 yıldır hizmet vermiş bir insanım. Emekli maaşımın hakkım olduğu seviyede düşünmüyorum. Elimizden gelen bir şey yok. Elimizden geleni yapmaya çalıştığımız dönemler oldu ama dilediğimiz gibi olmadı bazı şeyler."