Çarıktan Kunduraya Ayakkabının Yolculuğu

HÜSEYİN BAĞIŞ - Çarıktan yemeniye, takunyadan kunduraya ayakkabının tarihi yolcuğu İzmir Ayakkabı ve Ayakkabı El Aletleri Müzesi'nde sergileniyor.

İzmir Ayakkabıcılar Odası'ndaki Çıraklık Eğitim Merkezi içinde yer alan müzede Efelerin giydiği körüklü çizmeler, gelin takunyası, çarkılar, yemenilerin yanı sıra ayakkabıcılıkta kullanılan alet edavatlar bulunuyor.

İzmir Ayakkabıcılar Odası Başkanı Tahsin Güzel, dünyada örneklerine az rastlanan Türkiye'de ise tek ayakkabı müzesinin İzmir'de olduğunu belirterek, "Türkiye'de ayakkabıcılık sektörünün başarısı geçmişini bilerek, günü yakalamaya çalışmasıdır. Müzeyi, 2000 yılında imece usulü kurduk. Yaklaşık elimizde 3 bin 700, 4 bine yakın ayakkabıcılıkda kullanılan alet edavat var. Kimi ailesinden kimi babasından kalma. Özellikle eski ayakkabıcı dostlarımızın aiesinden kalan hatıraları, mirasları ile kuruldu" diye konuştu.

-Rum ve Ermeni ustaların mirası-

Geçmişte ayakkabı ustalarının çoğu Rum ve Ermeni olduğundan ayakkabıcılıkta kullanılan terim ve el aletleri de bu dillerden geliyor.

İzmir Ayakkabıcılar Odası Başkanı Güzel, "Bu sektörde kullanılan kelimelerin çoğu Rumca ve Ermenice. Brostanca (para vermek), raspa, danalya (pense ve kerpeten benzeri el aleti), pesterizme (ayakkabını kalıba yapışmasını sağlamak) gibi kelimeler hala kullanılıyor. Ayakkabıcılıkta bizim ilk ustalarımız onlar. Bize onlardan miras kaldı ve biz bunu geliştirdik. Şu anda onlardan aldığımız bayrağı biz burçlara diktik. Türkiye şu an dünyada ayakkabı sektöründe 6. sırada yer alıyor. Ciddi bir kurulu kapasitesi var. Gençlerimiz, ustalarımız geçmişte yapılanları görerek bugün kendilerine ışık olarak alıyorlar" diye konuştu.

Müzede sergilenen alet ve edavatla geçmişte ağaç çivilerle tek parça dikişsiz ayakkabı üretildiğini belirten Güzel, bugünkü teknoloji ile bu ayakkabıların üretilemediğinin altını çizdi.

-Müzenin taşınması isteniyor-

Ayakkabı ve Ayakkabı El Aletleri Müzesi'nde yaklaşık 500-600 yıllık eserlerin bulunduğunu ifade eden Güzel, "Müzemiz fiziki açıdan yetersiz. Ayakkabıcılık Türkiye'de ciddi bir meslek, önemli bir sektör. Bu müzenin, İzmir'in en güzel yerine taşınmasını istiyoruz" dedi.

Özellikle meslek lisesi öğrencilerin gruplar halinde ziyaret ettiği müzede öğrenciler, takunyanın ne olduğunu, deri ayakkabı nasıl yapıldığını öğreniyor. - İzmir