Gamze Akkuş İlgezdi'den 'Yeni Türkiye Gerçeği: Okumuş İşsizler' Raporu: "Gazeteciler Yol-Yemek Ücreti Olmadan Asgari Ücretle Çalışıyor"

CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi'nin hazırladığı 'Diploma-İş Denklemi Bozuldu Yeni Türkiye Gerçeği: Okumuş İşsizler' raporuna göre; gençlerin üniversiteyi bitirdikten sonra bir yıl içinde iş bulmaları hayal. Tıp fakültesi mezunları orta düzeyde gelire sahip. Gazetecilik ve sosyoloji gibi bölümlerden mezun olanların geliri ise yok denecek kadar az. İlgezdi, gazetecilerin durumunu, "Birçok medya kurum ve kuruluşlarında emekçilerin yol ve yemek ücreti olmaksızın asgari ücret düzeyinde maaşlarla çalıştığı bilinen bir gerçektir" diye açıkladı.

Gamze Akkuş İlgezdi, üniversite mezunu gençlerin istihdam oranlarını, iş bulma sürelerini ve kazanç kategorilerini baz alarak 'Diploma-İş Denklemi Bozuldu Yeni Türkiye Gerçeği: Okumuş İşsizler' raporu hazırladı. İlgezdi, lisans ve ön lisans mezunu gençlerin duyduğu gelecek kaygısına dikkat çektiği raporunda şunları kaydetti:

"Türkiye'deki ekonomik şartlar ve eğitim sisteminin yara almasıyla birlikte literatüre 'genç işsiz', 'okumuş işsiz', 'diplomalı işsiz' gibi kavramlar girmeye başladı. 'Tahsilli', 'kalifiye eleman' gibi kavramlar neredeyse tedavülden kalktı. 'X kişinin yeğeni', 'torpil' gibi kavramların gençlerin geleceğini belirler hale geldiği sorunlu sistemde 'referans' kavramının dahi anlamı değiştirildi. Referansın Türk Dil Kurumu'nca anlamı 'bir kimsenin işe yarar olduğunu, yeteneğini gösteren, daha önce çalıştığı yerlerden verilmiş belge' iken günümüz Türkiye'sinde 'siyasi isimler, beyaz yakalılar, mevcut hükümete yakın isimler' anlamına gelmektedir.

AKP döneminin eski Enerji Bakanı Taner Yıldız'ın 'Eğitim seviyesi arttıkça AK Parti'nin hitap ettiği alanın daraldığını görüyoruz. Anketler de buralarda oylarımızın azaldığını söylüyor' söylemleri hafızalarımızda hala tazeliğini koruyor. Mevcut iktidarın yarattığı 'diplomalı işsizler ordusu' kavramı, ancak ve ancak eğitim ve öğretime yapılacak yatırımlarla, gençlerimizi, çocuklarımızı eğitime yönlendirmekle yıkılabilecektir. İşsizliğin hakim olduğu bir toplum sosyal yardımlara muhtaç kalacaktır. İşsizliği bitirmekle ilgili hiçbir çabası olmayıp sosyal yardımlarla toplumu kendine bağlamaya uğraşan mevcut iktidarın bu yöntemi, gençlerimizi koltuk sevdalarına kurban etmekten başka bir şey değildir."

BÖLÜM BÖLÜM GELİR ORANLARI

İlgezdi, üniversite mezunlarının kazançlarını "çok yüksek, yüksek, orta, düşük ve çok düşük" olarak kategorize etti. İlgezdi'nin raporundaki kategori şöyle:

"Pilotaj, matematik mühendisliği, uçak mühendisliği, uzay mühendisliği, işletme mühendisliği, bilgisayar mühendisliği bölümleri mezunları çok yüksek gelire sahip.

Uluslararası finans, kimya, makine, maden, matematik mühendislikleri bölümleri mezunları yüksek gelire sahip.

Tıp, Japon dili ve edebiyatı, İspanyol dili ve edebiyatı, Çin dili ve edebiyatı, çocuk gelişimi ve eğitimi öğretmenliği bölümleri mezunları orta düzey gelire sahip.

Kimya, matematik öğretmenliği, diş hekimliği, ilköğretim matematik öğretmenliği, astronomi ve uzay bilimleri bölümleri mezunları düşük düzeyde gelire sahip.

Müzikoloji, resim-iş öğretmenliği, gazetecilik, radyo, televizyon ve sinema, sosyoloji bölümleri mezunları çok düşük gelire sahip."

İlgezdi, raporunda üniversite mezunu gençlerin durumunu şöyle anlattı:

"Tıp bölümünün orta kategorisinde, diş hekimliği bölümünün ise düşük kategorisinde bulunması, bir hekim olarak beni derinden üzdü. Neredeyse iki yılı aşkın bir süredir devam etmiş ve hala daha devam etmekte olan pandemi sürecinde hem hayati hem zaman anlamında büyük fedakarlıklarda bulunan hekimlerimiz ve sağlık çalışanlarımızın son zamanlarda artan yurt dışı göçünde haklı olduklarını kanıtlar niteliktedir. Hekimlerimizin ve sağlık çalışanlarının vermiş olduğu emeklerinin karşılığını alamadığını gözler önüne seren bu tablo ile caydırıcı bir sağlıkta şiddet yasasının olmayışı da birleşince hekim göçü kaçınılmaz hale gelmektedir.

"SANATIN, SANATÇININ, SİNEMANIN, GAZETECİNİN ADI DA YOK PARASI DA"

Müzikoloji, resim öğretmenliği gibi sanatın icra edildiği bölümlerin kazanç kategorilerinde çok düşük olarak yer alması, aslında ülkemizde sanata ve sanatçıya verilen değerin kategorisini de yansıtmaktadır. Sanat emekçilerinin devlet eliyle desteklenmediği, maddi imkansızlıklar içerisinde olduğu bilinen bir gerçek olmakla birlikte gazetecilik, radyo, televizyon, sinema sektörlerinde maddi kazanç neredeyse yok denecek kadar az olabilmektedir. Birçok medya kurum ve kuruluşlarında, emekçilerin yol ve yemek ücreti olmaksızın asgari ücret düzeyinde maaşlarla çalıştığı bilinen bir gerçektir.

"1 YIL İÇİNDE İŞ BULMAK HAYAL"

Lisans mezunlarının kayıtlı istihdam oranı yüzde 71,1 olarak gerçekleşirken bu oran ön lisans mezunlarında yüzde 63 olarak hesaplandı. Bu araştırma, okuduğu bölümle ilgili bir alanda çalışıp çalışmadığı şeklinde genişletildiği takdirde çok daha acı bir tablonun ortaya döküleceği tahmin edilmektedir. Lisans mezunlarında ortalama iş bulma süresi 13,6 ay olarak gerçekleşirken bu süre, ön lisans mezunları için 14,8 ay olarak hesaplandı. Hiçbir üniversite mezununun mezun olduğu sene içerisinde iş bulamaması, gençlerimizin yaşadığı gelecek kaygısını haklı çıkarmaktadır.

MEZUN GENÇLERİN İŞ BULMA SÜRELERİ

Mezun olur olmaz iş bulmanın ya da ilk bir yıl içinde iş bulmanın hayal olduğu bir sistemde lisans mezuniyet alanları göz önüne alındığında, ilk iş bulma süresinin en kısa olduğu lisans alanı, 7,7 ay ile sağlık ve refah oldu. İlk iş bulma süresinin en kısa olduğu diğer lisans eğitim ve öğretim alanları ise şöyledir: Eğitim 10,9 ay; mühendislik, imalat ve inşaat 11 ay, bilişim ve iletişim teknolojileri 11,6 ay, hizmetler 12,4 ay. Ön lisans mezuniyet alanları göz önüne alındığında, ilk iş bulma süresinin en kısa olduğu ilk beş eğitim ve öğretim alanı ise hizmetler 12,5 ay; doğa bilimleri, matematik ve istatistik 12,7 ay; mühendislik, imalat ve inşaat 13,7 ay, sağlık ve refah 13,7 ay ile eğitim 15 ay olarak gerçekleşti."