Yabancı İstihdamı Kanun Tasarısı TBMM'ye Sunuldu

Süresiz çalışma izni olan yabancının, seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü olmayacak. Ancak bu yabancılar, özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak şartıyla Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanacak.

Yabancı İstihdamı Kanunu Tasarısı'na göre, yabancı istihdam politikasına uygun olmayan, sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan, gerekçesi yeterli görülmeyen, diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan, gerekli nitelik ve uzmanlığı taşımadığı anlaşılan yabancılara ilişkin olan, kamu düzeni,  kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye'de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan, Türkiye'nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan başvurular reddedilecek.

Tasarıyla, süreli çalışma izni verilmesine ve süreli çalışma izninin uzatılmasına ilişkin genel esaslar belirleniyor.

Buna göre, başvurunun olumlu değerlendirilmesi halinde, yabancının iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda, en çok bir yıl geçerli çalışma izni verilecek.

Yapılacak uzatma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi halinde; yabancıya, aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verilecek.

Türkiye'de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar, süresiz çalışma iznine başvurabilecek. Süresiz çalışma izninin yabancı istihdam politikası doğrultusunda değerlendirilmesinde yabancının; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye'deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi ile Yabancı İstihdam Politikası Danışma Kurulu önerileri doğrultusunda Bakanlıkça belirlenecek diğer hususlar dikkate alınacak.

Yabancıya mutlak hak sağlamayacak

Yabancının uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olması, süresiz çalışma izni verilmesinde yabancıya mutlak hak sağlamayacak.

Yabancılardan başvurusu olumlu değerlendirilenlere, ilk beş yılı geçiş süresi olmak kaydıyla, süresiz çalışma izni verilecek. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, geçiş süresi içinde işveren veya yabancıdan yürütülen faaliyetlere ilişkin bilgi ve belge talep  edebilecek.

Süresiz çalışma izni olan yabancı, bağımsız çalışma izninin ve uzun dönem ikamet izninin sağladığı tüm haklardan yararlanacak.

Süresiz çalışma izni olan yabancının, seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme, muaf olarak araç ithal etme hakları ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü olmayacak. Bu yabancılar, özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanacak.

Bağımsız çalışma izni alabilecek yabancılar

Tasarıyla, bağımsız çalışma izni alabilecek yabancılar düzenleniyor.

Buna göre, Türk Ticaret Kanunu'na göre kurulmuş olan; limited şirketlerin şirket ortağı olan müdürü, anonim şirketlerin şirket ortağı olan yönetim kurulu üyesi, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin yönetici olan komandite ortağı çalışma izni alarak çalışabilecek.

Profesyonel meslek mensubu yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması ve ilgili meslek odasının olumlu görüşü olması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilecek.

Bağımsız çalışma izni, süre sınırlamalarına tabi olmaksızın süreli olarak düzenlenecek.

Bu düzenlemeye göre verilen çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti ikamet izni yerine geçecek. Yurtdışından yapılan başvuruya  istinaden çalışma izni verilen yabancı, çalışma izninin geçerliliğinin başladığı tarihten itibaren altı ay içerisinde Türkiye'ye gelmek zorunda olacak. Bu süre içerisinde Türkiye'ye gelmeyen yabancının çalışma izni iptal edilecek.

Bakanlar Kurulu, ülke menfaatlerinin gerektirdiği hallerde; kanunlarda yalnızca Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve mesleklerin yabancılar tarafından kamu görevlisi olunmaması kaydıyla, icrasına izin verebilecek. Ülke, kişi, coğrafi bölge, süre, sayı, oran, tür, nitelik, sektör, iş ve meslek itibarıyla çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti verilmesini  belirleyebilecek, sınırlandırabilecek, kısmen veya tamamen durdurabilecek veya yasaklayabilecek.

Çalışma izni muafiyeti kapsamında olan yabancılar, çalışma izni muafiyeti almak kaydıyla çalışabilecek. Çalışma izni muafiyeti başvuruları, Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarına yapılacak, bu başvurular bakanlığa iletilecek. Geçerli ikamet iznine sahip olan yabancıların çalışma izni muafiyeti başvuruları, yurtiçinde doğrudan bakanlığa yapılabilecek.

Başvurusu olumlu değerlendirilen yabancılara, Bakanlıkça çalışma izni muafiyeti düzenlenecek.

Kamu yararına çalışan derneklerle vergi muafiyeti tanınan vakıflarda çalışabilecek

Türkiye'de geçerli ikamet izni olan yabancılar, ikamet izni sürelerini aşmamak ve karşılığında ücret veya benzeri bir menfaat sağlamamak kaydıyla; kamu yararına çalışan dernek statüsüne sahip derneklerle vergi muafiyeti tanınan vakıflarda çalışmak için çalışma izni muafiyeti başvurusunda bulunabilecek. Yabancının çalışabileceği dernek veya vakfın çalışanlarının en az üçte ikisinin Türk vatandaşı olması gerekecek.

Tasarıyla, Türkiye'de  bulunan diplomatik  ve konsüler temsilciliklere bağlı faaliyet gösteren okul, kültür kurumu, din kurumu gibi birimlerde görevli yabancılara, çalışma izni muafiyeti alarak çalışabilme kolaylığı tanınıyor.

Buna göre, yabancı ülkelerin Türkiye'deki diplomatik ve konsüler temsilciliklerinin bağlı birimi olarak faaliyet gösteren okullarda, kültür kurumlarında ve din kurumlarında görevli yabancılar, çalışma izni muafiyeti, Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi ve Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi kapsamında bağlı birimi sayılmayan okullarda, kültür kurumlarında ve din  kurumlarında görevli yabancılar çalışma izni almak kaydıyla çalışabilecek.

Yabancı ülkelerin Türkiye'deki diplomatik ve konsüler temsilciliklerinde diplomatik kadro üyesi, konsolosluk memuru, idari ve teknik kadro üyesi ve konsolosluk hizmetlisi, Türkiye'deki uluslararası kuruluşlarda uluslararası memur ve idari ve teknik personel olarak görev yapan kişilerin; eş ve çocukları ile karşılıklılık esasına veya ilgili ülkeyle yapılmış bulunan ikili anlaşmaya göre belirlenmiş yakınları, çalışma izni muafiyeti hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Türkiye'de çalışma izni alarak, bu kişilerin özel hizmetinde çalışan yabancılar ise çalışma izni muafiyeti alarak çalışabilecek.

Bu düzenleme kapsamındaki başvurular Dışişleri Bakanlığı'na yapılacak. Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti düzenlenmesinde İçişleri Bakanlığı'nın olumlu görüşü aranacak.

- TBMM