Washington Post: Türkiye ve ABD'nin 60 Yıllık İttifakı Çatırdıyor

Amerikan gazetesi Washington Post, Suriye'nin Türkiye'yle ABD arasındaki 60 yıllık ittifakı sınadığını yazdı. Gazete, ikili ilişkileri mercek altına aldığı analizinde, görüş ayrılıklarının IŞİD kuşatması altındaki Kürt Kobani'de özellikle somutlaştığını yazdı.

Ancak Washington Post'a göre ittifaktaki son gerilim esasında daha önce, 'Tayyip Erdoğan'ın ülkeyi belki de sonsuza dek dönüştürme politikasıyla' başladı. Gazete, "Türkiye Erdoğan yönetiminde büyüdü ve gelişti ama aynı zamanda, ABD'nin ittifak için kilit bir unsur olarak gördüğü laiklik ve çoğulculuk modeliyle giderek daha fazla çelişen türden otoriter ve İslamcı bir politikaya yöneldi" yorumunu yaptı.

Liz Sly imzalı uzun haber-analizin satırbaşları özetle şöyle:

"HALA MÜTTEFİK Mİ?"

"Türkiye'yle ABD'nin görüşlerinin giderek daha düşmanca bir biçimde ayrışması, 60 yıllık ittifakın dayanıklılığını sınıyor. Öyle ki, bazıları iki ülkenin hala müttefik olup olmadığını sorgulamaya başladı.

ÜS KULLANIMI VE KOBANİ KONUSU

Türkiye'nin IŞİD'e karşı saldırılarda ABD'ye üslerini kullanma izni vermeyi reddetmesi, sınır kasabası Kobani'deki savaşın nasıl ele alınması gerektiği konusundaki sözlü tartışmalar ve üst düzey Türkiyeli yetkililerin ABD'nin politikalarını eleştirmek için kullandığı sert Amerikan karşıtı söylem, aşırılıkçıların yol açtığı sorunları çözmeye çalıştıkları sırada iki ülke arasındaki derin ayrılığı gözler önüne serdi.

"IŞİD TEHDİDİ BİLE TARTIŞILDI"

Washington'la Ankara arasında Ortadoğu'daki karmaşanın sorumlusunun kim olduğuna konusundaki iğnelemelerin, hakaretlerin ve karşılıklı suçlamaların kamuoyu önünde havada uçuştuğu sırada, bölgedeki ana tehididin IŞİD olup olmadığı bile tartışılır hale geldi.

"İŞBİRLİĞİ ŞART"

Soğuk Savaş sırasında kurulan 60 yıllık ilişki risk altında ve bu ilişki şu an, farklı ama eşit derecede hayati önem taşıyan bir stratejik boyut taşıyor. Türkiye IŞİD'le savaşta ön cephede bulunuyor. Her iki taraftan da yorumcular ve yetkililer, Türkiye'nin işbirliği yapmaması halinde ABD'nin bölgeye istikrar getirmek için geliştireceği hiçbir politikanın başarılı olamayacağını söylüyor.

RİCCİARDONE: TÜRKİYE MUHTEMELEN ABD'NİN EN ÖNEMLİ MÜTTEFİKİ

ABD'nin eski Türkiye büyükelçisi Francis Ricciardone, "Türkiye bir müttefik değilse, o zaman bizim de, Türkiye'nin de başı belada demektir. Türkiye muhtemelen ABD'nin en önemli müttefiki" diyor.

"KOBANİ'NİN GÖLGEDE BIRAKTIĞI AYRILIKLAR VAR"

Amerikan savaş uçaklarının geçen hafta Türkiye'nin terör örgütü olarak gördüğü bir Kürt grubuna havadan silah indirmesi, açık yol ayrışmasını somutlaştırdı. Erdoğan, Obama'ya öfkesini gizlemedi. Fakat bazıları yıllardır devam eden, bazıları da ABD'nin hava saldırılarının aciliyeti nedeniyle su yüzüne çıkan bir dizi mesele hakkındaki temel görüş ayrılıkları Kobani tartışmasının gölgesinde kaldı.

"GERİLİM YENİ DEĞİL AMA..."

Gerilimler ve Sovyet genişlemesinin yarattığı korkunun Müslüman Türkiye'yi NATO şemsiyesinin altına aldığı bambaşka bir dönemde doğan ittifaka dair şüpheler de görülmemiş bir durum değil. 1974'te ABD Kıbrıs nedeniyle Türkiye'ye silah ambargosu dayatmıştı. 2003'te de, Amerikan askerlerinin Irak işgalinde Türkiye topraklarını kullanmasının reddedildiğinde byük bir öfke oluşmuş ve aşılması yıllar süren derin bir soğukluk yaşanmıştı.

"ERDOĞAN OTORİTERLİK VE İSLAMCILIĞA KAYDI"

Fakat yorumculara göre 2003'teki kırılma, Erdoğan'ın ülkesini belki de sonsuz dek değiştirecek bir dönüşüme girişmesiyle ilişkilerde yaşanan daha temel bir değişimin habercisi olarak görülebilir. Türkiye Erdoğan yönetiminde büyüdü ve gelişti ama aynı zamanda, ABD'nin ittifak için kilit bir unsur olarak gördüğü laiklik ve çoğulculuk modeliyle giderek daha fazla çelişen türden otoriter ve İslamcı bir politikaya yöneldi.

"ABD'Yİ PETROL İLGİSİYLE SUÇLADI"

Türkiye, şimdi olduğu gibi 2003'te de Ortadoğu'daki Müslümanlara saldırı üssü olarak kullanılmak istemediğini açıkça belli etti. Erdoğan bu hissiyatını Amerikan politikasını eleştirdiği son açıklamalarında sık sık dile getirdi; ABD'yi bölge halkına yardım etmekten ziyade petrolle ilgilenmekle suçlayıp IŞİD'i PKK'dan daha büyük bir tehdit olarak görmediğini açıkça söyledi.

"IŞİD'E SEMPATİ İMASI BİLE ÖFKELENDİRİYOR"

Türkiyeli yetkililer, IŞİD'e sempatiyle baktıkları yönündeki imalara çok kızıyor; sınırlarında bir cihatçı grupla yaşamak zorunda olanın ABD değil kendileri olduğunu, IŞİD'in misilleme yapması halinde en büyük riskin Türkiye'de olduğunu söylüyor. Türkler, ABD'nin işe yaramayacağını ve geri tepebileceğini düşündükleri stratejisini tehlikeli bulduklarını ve bundan rahatsız olduklarını da saklamıyor. Türkiye, IŞİD'in ortaya çıkmasına yol açan istikrarsızlığın temel sebebinin Beşar Esad olduğunu düşünüyor."