Torba Kanun Meclis'ten Geçti (2/son)

Meclis Genel Kurul'da kabul edilen torba kanunu ile yer altı çalışanları için yeni ve koruyu önlemler getirilirken, taşeron sistemi de değişiyor. Güneydoğu illerinde yaşanan elektrik kesintilerine "taksitlendirme" ile çözüm getirildi. Kanunla, yeraltı maden işlerinde çalışan işçilerin emeklilik yaşı 55'ten 50'ye düşürülecek. Kanunla, yer altı çalışanlarının çalışma usul ve esasları da yeniden belirleniyor. Buna göre, yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak, yeraltı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek.

-ELEKTRİK KESİNTİLERİNE "TAKSİTLENDİRME" İLE ÇÖZÜM-

Kanunla; TEDAŞ borçları yapılandırılıyor. Buna göre; Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'nin (TEDAŞ) elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarından vadesi geldiği halde 30 Nisan 2014 itibarıyla ödenmemiş olanların asıllarının tamamı ile bu alacaklara ilişkin fer'iler yerine, kanunun yayınlandığı tarihe kadar bu alacakların asılları Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak. Sulama kooperatiflerinin ve sulama birliklerinin tarımsal sulama faaliyetlerinden kaynaklanan alacaklarından, vadesi 30 Nisan 2014 tarihinden önce olup ödenmemiş olanları, TEDAŞ'ın tarımsal sulamadan kaynaklanan alacaklarına ilişkin yapılandırma hükümlerine göre yapılandırılacak.

-TRT'YE AYRILAN PAY-

Organize sanayi bölgeleri tüzel kişilikleri, serbest tüketici olarak tedarikçilerden katılımcıları için temin ettikleri enerjiye ilişkin olarak TRT'ye ayrıca pay yatırmayacağına ilişkin hüküm de yürürlükten kaldırılıyor.

Engelliler Hakkında Kanunun'daki düzenlemeyle, 19 Şubat 2014 tarihini takip eden altı aylık su¨reden sonra u¨retilen su¨ru¨cu¨ koltuğu hariç 9 veya daha fazla oturma yeri olan araçlardan erişilebilir olmayanlara şehir içi ve şehirler arası yolcu taşıma hizmeti için izin veya ruhsat verilemeyeceği hükmü, yürürlükten kaldırılıyor.

-KİRALANAN LİMANLARDAN HASILAT PAYI TAHSİL EDİLECEK-

Orman Kanunu gereğince izinli saha üzerinde kurulan liman izinlerine konu tesislerin üzerinde kurulan tesisin işletmeciliğinin üçüncü kişi veya kuruluşlara kiraya verilmesi halinde, kiracıların yapacakları kiraya verme işlemi de dahil olmak üzere, kiraya verenden kira bedeli üzerinden, kiracı olan işleticiden ise yüzde 2 hasılat payı tahsil edilecek.

Yasa ile; İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'da da pek çok değişikliğe gidildi. Buna göre, gerekçeli müfettiş raporuna karşı tebliğ tarihinden itibaren 6 gün yerine, 30 iş günü içinde işverenlerce yetkili iş mahkemesine itiraz edilebilecek. İtiraz üzerine görülecek olan dava, basit yargılama usulüne göre 4 ay içinde sonuçlandırılacak. Mahkemece verilen kararın temyizi halinde Yargıtay, 6 ay içinde kesin karar verecek.

-YER ALTI ÇALIŞANLARINA KORUYUCU ÖNLEMLER GETİRİLİYOR-

Kanunla, yer altı çalışanlarının çalışma usul ve esasları da yeniden belirleniyor. Buna göre; yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak, yeraltı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek. İşverenler, alt işverene iş vermeleri halinde, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini, işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak re'sen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlü olacak. Zorunlu ve olağanüstü çalışılması gereken durumlar dışında, yeraltı maden işlerinde çalışanlara fazla çalışma yaptırılamayacak.

-TAŞERON SİSTEMİ DEĞİŞİYOR-

Soma'da yaşanan maden faciasının ardından, maden ocaklarında ve yeraltında çalışanlara tedbir ve koruyucu önlemler getiriliyor. Taşeron sistemi de değişiyor. Buna göre; alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği halde aynı iş yerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanacak. Asıl işveren; alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol edecek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlayacak. Alt işveren ise tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene verecek. Yeraltı maden işlerinde çalışanlar için yeraltındaki çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek. Kıdem tazminatına esas hizmet süreleri Kanunla, kıdem tazminatına ilişkin düzenlemeler de yapılıyor. Buna göre, alt işverenin değişip değişmediğine bakılmaksızın, aralıksız olarak aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait iş yerlerinde çalışmış olanların, bu şekildeki çalışma sürelerine ilişkin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait iş yerlerinde geçen toplam çalışma süreleri esas alınarak tespit edilecek. Kıdem tazminatları, çalıştırıldığı son kamu kurum ve kuruluşu tarafından işçinin banka hesabına aktarılacak. Kıdem tazminatı tutarı, iş yerlerinin bütçe tertibinde ve gider kalemlerinde yetip yetmediğine bakılmaksızın ödenecek. İşçilere ödenecek kıdem tazminatı, kamu kurum veya kuruluşları arasında kendi payları oranında dağıtılacak. Buna göre, kamu kurum veya kuruluşu işçiye kıdem tazminatını öderken, bu kıdem tazminatının diğer kamu kurum veya kuruluşlarında geçen hizmet süresine ilişkin kısmını o kurumdan tahsil edecek. Ancak merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri arasında buna göre tahsil işlemi yapılmayacak. Linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerlerinde, yer altında çalışan işçilere ödenecek ücret asgari ücretin iki katından az olamayacak. İdarelerce istihdam edilen personelin yeterli nitelik veya sayıda olmaması halinde personel çalıştırılmasına dayalı yardımcı işlere ilişkin hizmetler için ihaleye çıkılabilecek.

Kanunla; Afet ve acil durumlar için kurulan lojistik depoların işletilmesiyle ilgili hizmet alımları 3 yıla kadar olabilecek. Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, sürekli nitelikte olan işlere ilişkin hizmet alımlarında yüklenme süresi 3 yıl olacak.

Kabul edilen "Torba Kanuna" göre; uluslararası denizyolu ve havayolu taşımacılığı yapan araçların seyrüsefer hallerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uygulanmayacak. İşveren; çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ile 10 ve daha fazla çalışanı bulunan ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirecek.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na göre, kurulu bulunduğu işkolunda en az yüzde 1 üye şartı, Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara üye olmayan işçi sendikaları için yüzde 3 olarak uygulanacak. İşkolu barajı yüzde 1'e sabitlenecek.

-YABANCILARIN SÜRESİZ ÇALIŞMA İZNİ DE YENİDEN DÜZENLENİYOR

Meclis'ten geçen kanuna göre; Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca uzun dönem ikamet iznine sahip olanlara da süresiz çalışma izni verilebilecek. Yabancıların, süresiz çalışma izni alabilmesi için toplam 6 yıllık kanuni çalışma süresi, 8 yıla çıkarılıyor. 11 Nisan 2014'ten önce süresiz çalışma izni verilen yabancıların hakları saklı kalacak. Süresiz çalışma izni verilen yabancılar, kanunda belirtilen uzun dönem ikamet izninin sağladığı haklardan yararlanacak. Harçlar Kanunu'nda "ikamet tezkeresinin harçsız olarak verildiği yabancıları" içeren maddeye, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca süresiz çalışma izni verilenler de eklendi.

-VERGİ BORÇLARI VE KAMU ALACAKLARINA YENİ DÜZENLEME-

Bazı kamu alacaklarında faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı Yİ-ÜFE oranları esas alınarak yeniden hesaplanacak. Ancak vergi cezalarının silinmesi söz konusu olmayacak; vergi asıllarının tamamı, cezaların tamamı yeniden yapılandırma kapsamında tahsil edilecek.

Kabul edilen kanunla; TCK'daki nitelikli dolandırıcılık fiillerinin işlenmesiyle SGK zararına neden olan hekimlerce sunulan sağlık hizmetleri bedelleri, sağlık hizmeti sunucularına faturalanmış olsa dahi ödenmeyecek. Kurum zararına neden olan nitelikli dolandırıcılık suçunun işlendiği mahkeme kararıyla sabit görünmesi şartıyla, bu fiiller sağlık hizmeti sunucusunun yöneticileri veya ortaklarınca işlenirse bunlarla veya daha sonraki yöneticileri ya da ortak olduğu sağlık hizmeti sunucusuyla sözleşme yapılmayacak.

Kanun ile; Devlet Memurları Kanunu'nda da değişiklik yapılarak, kanunun "Özel Hizmet Tazminatları" ile ilgili düzenleme kapsamına, Türkiye İş Kurumu İş ve Meslek Danışmanları da alınıyor. Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri ile Toplum Sağlığı Merkezlerinde nöbet tutan hekimlere de nöbet ücreti verilecek. Yabancı uyruklu hekimler de nöbet ücretlerinden faydalanacak. Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı'nda 18 Kasım 2005 tarihinden 1 Ekim 2008 tarihine kadar 4-C'li olarak istihdam edilen geçici personele ödenen fazla çalışma ücretleri, prime esas esas kazancın hesabında dikkate alınmayacak. Buna göre tahakkuk ettirilip tahsilatı gerçekleştirilen tutarlar iade ve mahsup edilmeyecek. Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı'nda sayısı 5'i geçmemek üzere müsteşarlık müşaviri çalıştırılabilecek.

-SGK BORÇLARI YENİDEN YAPILANDIRILIYOR-

SGK borçlarını yeniden yapılandırarak, gecikme cezası ve gecikme zammını yeniden düzenliyor. Buna göre, 2014 yılı nisan ayı ve önceki aylara ilişkin ödenmemiş olan sigorta primi, emeklilik keseneği, kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi için hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecek. İlgili mevzuata göre ödenmesi imkanı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi ile SGK tarafından takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı da aynı kapsam içinde olacak. 30 Nisan 2014 tarihine kadar bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar, ihale konusu işlere ilişkin olan ve SGK tarafından işverene tebliğ edildiği halde ödenmemiş olan özel nitelikteki inşaatlara ilişkin eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primleri için de aynı imkandan yararlanılabilecek. İdari para cezaları ile ilgili yeni düzenlemeye göre, 30 Nisan 2014 tarihine kadar ödenmemiş olan idari para cezasının yüzde 50'si Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak ödenmesi halinde, cezanın kalan yüzde 50'si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecek.

-ÖZELLEŞTİRMEYE 5 YIL AYARI-

Kanunla; Devir ve teslim işlemlerinin tamamlanmasının üzerinden 5 yıl geçmiş olan özelleştirmeler hakkında verilen yargı kararlarıyla ilgili olarak, bu kuruluşların geri alınması yönünde herhangi bir işlem tesis edilmeyecek.

Meclis Genel Kurulu'nda kabul edilen "Torba Kanuna" göre, radyo, televizyon, video ve birleşik cihazları imal edenler satıştan önce, ithal edenler ise serbest dolaşıma girişinde bandrol veya etiket almaya mecbur olacak. Bandrol ücretleri gümrük idarelerince ithalatta alınan gümrük vergilerinden ayrı olarak tahsil olunacak ve yapılan aylık tahsilat toplamı, en geç takip eden ayın 15. gününe kadar TRT'ye intikal ettirilecek. TRT, ödenmesi gereken bandrol ücreti ve enerji payı ile ilgili olarak, firmalarla ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi ve belge talebinde bulunabilecek; ilgililere bandrole tabi cihazların kullanımına ve satışına izin verilmeden veya gümrük işlemlerinden önce bandrol yükümlülüğüne ilişkin olarak kurumdan alınacak olan belgenin ibraz zorunluluğunu getirebilecek.

-ARAÇ MUAYENESİ VE GÜMRÜK VERGİSENE YENİ DÜZENLEME-

Kabul edilen "Torba Kanuna" göre, araç muayenesini zamanında yaptırmamış olanlar, 31 Aralık 2014'e kadar araç muayenesini yaptırırsa aylık yüzde 5 ceza yerine kanunun yayımlandığı tarihe kadar enflasyon farkını; yayımı izleyen aylarda ise aylık yüzde 1 farkı ödeyecek. Bakanlar Kurulu, bu süreyi 30 Haziran 2015'e kadar uzatmaya yetkili olacak.

Meçlis'ten geçen kanuna göre; Merkezi sınavlara ilişkin davalar hızlanacak Milli Eğitim Bakanlığı ve ÖSYM'nin merkezi sınavları hakkında açılan davalarda hızlı yargılama öngörülüyor. Merkezi sınavlar veya sonuçlarına ilişkin dava açma süresi 10 gün olacak. Dava dilekçesinin tebliğinden itibaren 3 gün içinde savunma yapılacak. Bu süre bir kereliğine ve en fazla 3 gün uzatılabilecek. Yürütmenin durdurulması kararı verilemeyecek. Bu davalar dosyanın tekemmülünden itibaren en geç 15 gün içinde karara bağlanacak.

Kanunla ayrıca şu düzenlemelerde getiriliyor, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre 14 Şubat 2014 tarihine kadar gerekli sermaye artırımını yapmayan şirketler hakkında, düzenlemenin yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içinde sermaye artırımını yaparsa fesih işlemi uygulanmayacak.

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu üyeliğine atanacak aday sayısı 24'ten 40'a çıkarılıyor. Dini yüksek öğrenim veren fakültelerin dekanları, her coğrafi bölgeden en az iki kişi olmak kaydıyla dini yüksek öğrenim veren fakültelerden 40 öğretim üyesini aday seçecek.

Yurt dışındaki diplomatik misyonlarda sürekli görev yapan din hizmetleri koordinatörlerine diplomatik pasaport verilecek.

-İNTERNET ERİŞİMİ ENGELİ YENİDEN DÜZENLENDİ-

İnternet erişimi engeli en geç 4 saatte uygulanacak. Tanıtıcı bilgilerine usulüne uygun olarak internet sitesinde yer vermeyen içerik, erişim ve yer sağlayıcılara verilecek para cezasının üst sınırı 10 bin liradan 50 bin liraya çıkarıldı. Düzenlemeyle, bir içerikle kişilik hakları ihlal edilen kişilerin doğrudan içerik ve yer sağlayıcıyla ulaşması ve içeriğin kaldırılması için uyarıda bulunması amaçlanıyor. İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'da da değişikliğe gidilerek, eri­şi­min en­gel­len­me­si ka­ra­rı­nın ge­re­ğinin yerine getirilmesinde azami süre 24 saatten 4 saate indiriliyor.