Japonya'da Demans Sorunu Büyüyor

Demans hastası 18 binden fazla yaşlı insan geçen sene evini terk ederek Japonya sokaklarında gezintiye çıktı. Bunların yaklaşık 500'ü daha sonra ölü bulundu.

Polis, bu tür vakaların 2012'den bu yana iki katına çıktığını söylüyor. Buna göre dünyanın en yaşlı toplumunun üzerindeki baskı artıyor.

Bunama krizi, iş gücündeki azalma ve bakım hizmeti vermek üzere gelen yabancı işçilere yönelik sıkı sınırlamalar nedeniyle daha da ağırlaşıyor.

Japonya hükümeti, demansı en acil politika sorunlarından biri olarak belirledi.

Sağlık Bakanlığı, bunamayla ilgili sağlık ve sosyal bakım maliyetlerinin 2030 yılına kadar 14 trilyon yene (90 milyar dolar) ulaşacağını tahmin ediyor. Bu rakam, 2025 yılı için dokuz trilyon yen olarak tahmin ediliyor.

Hükümet, son olarak, krizin etkisini hafifletmek amacıyla teknolojiden yardım alınacağının sinyalini verdi.

Ülke genelinde insanlar, evini terk edenlerin yerini tespit etmek için GPS tabanlı sistemler kullanıyor.

Bazı bölgelerde, bir kişinin belirlenen bir alanı terk ettiği anda yetkilileri uyaran giyilebilir GPS etiketleri kullanılıyor.

Bazı kasabalarda, geceleri de açık olan mağazaların çalışanları gerçek zamanlı bildirimler alıyor. Bu, kayıp bir kişiyi birkaç saat içinde bulabilen bir tür toplumsal güvenlik ağı sağlıyor.

Robot bakıcılar ve yapay zeka

Ülkede kullanılan diğer teknolojiler ise demansı daha erken tespit etmeyi amaçlıyor.

Fujitsu şirketinin yapay zeka servisi aiGait, duruş ve yürüyüş modellerini analiz ediyor. Yürürken ayak sürüme, daha yavaş dönüş yapma veya ayakta durma zorluğu gibi bunamanın erken belirtilerini tespit ediyor.

Bunları doktorların rutin kontroller sırasında inceleyebileceği iskelet hatlarına dönüştürüyor.

Fujitsu sözcüsü Hidenori Fujiwara, "Yaşa bağlı hastalıkların erken teşhisi çok önemli. Doktorlar hareket yakalama verilerini kullanabilirlerse, daha erken müdahale edebilir ve insanların daha uzun süre aktif kalmasına yardımcı olabilirler" diyor.

Diğer bir çözüm insansı robotlar.

Waseda Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, "geleceğin" bakıcısı olarak tasarlanan 150 kg'lık insansı robot AIREC'i geliştiriyor.

Robot, eşlik ettiği kişinin çorap giymesine, yumurta çırpmasına ve çamaşır katlamasına yardımcı olabiliyor. Waseda Üniversitesi'ndeki bilim insanları, AIREC'in gelecekte hasta bezi değiştirebileceğini ve yatak yaralarını önleyebileceğini umuyor.

Benzer robotlar halihazırda bakım evlerinde kalanlara müzik çalmak veya basit esneme egzersizlerinde onlara rehberlik etmek için kullanılıyor.

Buna ek olarak geceleri hastaları da izliyor. Uykuyu ve genel hallerini takip etmek için yatakların altına yerleştirilen robotlar nöbet tutan insanları ihtiyacı azaltıyor.

İnsansı robotların yakın gelecek için geliştirilmesine rağmen Yardımcı Doçent Dr. Tamon Miyake, bunların insanlarla güvenli bir şekilde etkileşime girebilmesi için gereken hassasiyet ve zeka seviyesine ulaşması için en az beş yıl geçmesi gerektiğini söyledi.

"Tüm vücudu algılayan ve her insana ve duruma nasıl uyum sağlanacağını anlayan duyumsamayı gerektiriyor" diyor.

Robotların duygusal destek sağlaması da amaçlanıyor.

12 cm boyunda bir robot olan Poketomo, çantada taşınabiliyor veya cebe sığabiliyor.

Kullanıcılara ilaçlarını almalarını hatırlatıyor, dışarıdaki hava durumuna nasıl hazırlanacağınızı gerçek zamanlı olarak anlatıyor ve yalnız yaşayanlara sohbet imkanı sunuyor.

Yaratıcıları, bunun sosyal izolasyonu azaltmaya yardımcı olduğunu söylüyor.

Sharp'ın geliştirme müdürü Miho Kagei BBC'ye yaptığı açıklamada, "Toplumsal sorunlara odaklanıyoruz... ve bu sorunları çözmek için yeni teknoloji kullanıyoruz" diyor.

Hatalı Siparişler Restoranı

Cihazlar ve robotlar yeni yardım yolları sunarken, insan bağlantısı vazgeçilmez olmaya devam ediyor.

Waseda Üniversitesi'nde bilim insanı Miyake, "Robotlar insan bakıcıların yerini almamalı, onları desteklemeli. Bazı görevleri üstlenseler de, asıl rolleri hem bakıcılara hem de hastalara yardımcı olmak" diyor.

Tokyo'nun Sengawa kentinde Akiko Kanna tarafından kurulan Restaurant of Mistaken Orders'da (Hatalı Siparişler Restoranı) demanslı hastalar görev yapıyor. Restoran müşterilerden yoğun ilgi görüyor.

Kanna, babasının demans deneyiminden ilham alarak, insanların meşgul kalabilecekleri ve amaçları olduğunu hissedebilecekleri bir yer hayal etmiş.

Kafenin garsonlarından Toshio Morita, hangi masanın ne sipariş ettiğini hatırlamak için çiçekleri kullanıyor.

Bilişsel gerilemesine rağmen Morita, etkileşimden keyif alıyor. Kafe, eşi için bir dinlenme ortamı sağlıyor ve onun ilgisini canlı tutuyor.

Kanna'nın kafesi, sosyal müdahalelerin ve toplum desteğinin neden hala önemli olduğunu gösteriyor.

Teknoloji, araçlar ve rahatlama sağlayabilir, ancak anlamlı etkileşim ve insani bağ, demansla yaşayan insanları gerçekten ayakta tutan şey.

"Doğrusu mu? Biraz para kazanmak istiyordum. Her türlü insanla tanışmayı severim. Kimse kimseye benzemez, eğlenceli olan da bu" diyor Morita.