SELEN TONKUŞ - İran'a yönelik yaptırımların hafifletilmesi kararının ardından gözler bölge ekonomisi ve petrol pazarına çevrildi. Uzmanlar, İran'ın yaklaşık 2,8 milyar dolarlık mal varlığının serbest bırakılmasının kısa vadede ekonomik etkilerinin sınırlı kalacağı görüşünde birleşti.
İran'la BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ile Almanya'nın temsilcileri arasında gerçekleşen ve uluslararası yaptırımların azaltılması karşılığında Tahran'ın da nükleer programını kısıtlamasını öngören görüşmeler 24 Kasım'a kadar uzatıldı. Böylece yaptırımlar bir nebze hafifletilmiş oldu.
Uzmanlar, görüşmelerin uzatılması ve 2,8 milyar dolarlık mal varlığının serbest bırakılmasının İran, Türkiye ve dünya ekonomisini üzerine etkilerini Anadolu Ajansı'na değerlendirdi.
İsrail'deki Herzliya Disiplinlerarası Merkezinin İranlı Öğretim Üyesi Meir Javendafar, karar doğrultusunda Tahran'ın elindeki zenginleştirilmiş uranyumun kalitesini, 'tıbbi araştırmalarda kullanılacak düzeye' düşüreceğini belirtti.
"İran'ın yurt dışında dondurulmuş 100-150 milyar dolarlık varlığının yaklaşık yüzde 2'lik kısmını serbest bırakmanın, İran ekonomisi üzerinde etki yapmasını beklemek yanlış olur" diyen Javendafar, bu miktarın küresel ekonomiye ya da tüm yaptırımlar kalkana kadar petrol fiyatları üzerinde de önemli etkisi olmayacağını vurguladı.
Londra'daki Natixis yatırım bankasında petrol piyasası uzmanı Dr. Abhishek Deshpande Ceng de geçici anlaşmanın yapıldığı Kasım 2013'ten bu yana söz konusu olan yaptırımların çoğunun yine devrede olduğuna dikkati çekerek şöyle konuştu:
"İran, karşılık olarak nükleer programını sınırlamak zorunda. Zenginleştirilmiş uranyum stoklarını yüzde 20 oranında azaltmaya devam etmesi gerekiyor. P5+1 ve İran, İran'ın ne oranda uranyum zenginleştirme kapasitesine sahip olması gerektiği konusunda hala kavgalı. Bu 4 aylık uzatma döneminin petrol piyasasına ve İran ekonomisine gözle görülür etkisi olmaz."
Ceng, İran'dan sınırlı miktarda petrol almasına izin verilen Türkiye gibi ülkelerin petrol almaya devam etmesi gerektiğine işaret ederek, "Aslında son 6 ayda İran'ın günlük 1,3 milyon varile yaklaşan ihracatı olduğunu gördük. Türkiye'nin de Çin gibi geçici anlaşma süresince İran'dan petrol ithalatını artırdığı görmek beni şaşırtmaz" ifadesini kullandı.
"Türkiye'nin ithalatının günde 140-150 bin varil artması mümkün"
Londra merkezli Facts Global Energy (FGE) Uzmanı Cüneyt Kazokoğlu da son aylarda İran'ın ham petrol üretiminin günlük 2,8 milyon varile kadar çıktığını, temmuzda Asya'ya gönderdiği petrolle günde 1,3 milyon varilden fazla ham petrol ihraç ettiğinin tahmin edildiğini belirtti.
"İran'a yönelik yaptırımlar kısa zamanda kalkmayacak, mevcut durumun bir süre daha devam etmesini bekliyoruz" diyen Kazokoğlu, Türkiye açısından bu şartlar altında değişen birşey olmayacağını öne sürdü.
Kazokoğlu, yaptırımların yumuşatılması halinde Türkiye için doğacak sonuçları şöyle özetledi:
"Dünya piyasasına İran'dan artarak giren ham petrol miktarı fiyatları rahatlatır. Bu da Türkiye'nin cari açığını hafifletir. Basit bir hesapla, Türkiye, 2013'teki gibi günde 365 bin varil ham petrol ithal etse bu yıl, petrolün varilinde 5 dolarlık bir fiyat inişi yaklaşık 670 milyon dolarlık bir tasarruf sağlar. Türkiye'nin İran'dan daha fazla petrol ithal edip etmeyeceği sorusuna gelince, yıl sonuna kadar değişme olmaz. En çok ham petrol işlenen aylar bitti sayılır. Daha uzun vadede ithalatımız artar, ancak ne kadar artacağını kestirmek güç. Türkiye, İran'dan, yaptırımlar başlamadan önce 2012'nin ilk 6 ayında yaklaşık günde 200 bin varil petrol ithal etti. 2014'ün ilk 5 ayındaki rakamsa günde 106 bin varil. Yaptırımların aniden kesilmeyeceğinden hareketle, kısa vadede Türkiye'nin ithalatının günde 140-150 bin varile kadar çıkması mümkün."
Londra'daki Global Resources Corporation ve İstanbul merkezli Bosphorus Energy Club Başkanı Mehmet Öğütçü de İran'ın, yaptırımların kalkmasından ardından 180 gün içinde günlük petrol üretimini 3, 3,5 milyon varile çıkarabileceğini söyledi.
Yaptırımların kalkmasından sonra ortaya çıkacak yeni enerji güç dengesine değinen Öğütçü, "Yaptırımlar, İran'ın yüzünü doğuya dönmesine neden olmuştu. Yaptırımların kalkmasından sonra ortaya çıkacak enerjide yeni güç dengesinin en fazla kaybedeni Çin olacak" dedi.
Öğütçü, yaptırımların kalkmasının Türkiye'ye etkisi üzerine şunları kaydetti:
"Türkiye, İran üzerindeki yaptırımların hafiflemesinin ardından finansal arabulucu, lojistik ve hizmette coğrafi köprü rolüyle kendini doğru konumlandırdı. Ancak Türkiye bu yeni dönemin avantajları ve kazan-kazan fırsatlarına odaklanmazsa, orta ya da uzun vadede İran yeni ekonomik güç olarak ortaya çıkabilir, bölgesel siyasi ve güvenliğe ilişkin konularda Türkiye'den rol çalabilir." - Ankara
Son Dakika › Ekonomi › İran'a Yaptırımların Hafiflemesinin Ekonomiye Etkisi de 'Hafif' Olacak - Son Dakika
Türkiye'nin önde gelen zincir marketlerinden A101, ESCAMP 6500 Flat Tiny House'u satışa sunuyor. 16 m² yaşam alanına sahip olan bu ev, uygun fiyatıyla dikkat çekiyor. Özellikleri arasında SCHLEGL 1400 kilogram kapasiteli 2 adet torsiyon frenli dingil, kompozit sandviç panel dış cephe ve laminant parke zemin bulunuyor. A101 tarafından 25 Nisan itibariyle satışa sunulacak olan ESCAMP 6500 Flat Tiny House'un fiyatı 399 bin 900 TL.
İzmir'de esnaf, vatandaşların alım gücünün düşmesiyle işlerinin etkilendiğini belirterek turistlere umut bağladıklarını söyledi. Esnaf, dükkan kiralarını ödemekte zorlandıklarını ve güçlerinin kalmadığını ifade etti. Fiyat artışları ve vatandaşların satın alma gücünün düşmesi nedeniyle esnafın işleri durgunlaşmış durumda. Esnaf, idare etmeye çalıştıklarını belirtirken, turistlerin gelmesini beklediklerini dile getirdi.
Bahçesaray ilçesinde çetin geçen kış boyunca ahırlarda beslenen küçükbaş hayvanlar, havanın ısınmasıyla birlikte meralara çıkarıldı. Besiciler, doğanın canlanmasıyla yeşeren meralara götürdükleri hayvanlarını gün boyunca otlattıktan sonra tekrar ahırlara getiriyor. Uzun süre sonra hayvanlarını otlaklara çıkarmanın ve yem masraflarından kurtulmanın sevincini yaşayan besiciler, bu durumdan memnuniyet duyuyor.
Kayseri Serbest Bölge Yönetim Kurulu Başkanı ve Melikgazi Belediye Başkanı Mustafa Palancıoğlu, Serbest Bölge'de hayata geçirilen projeler hakkında bölgede faaliyet gösteren firmalara sunum yaptı. Palancıoğlu, Serbest Bölge'nin daha cazip hale gelmesi için yatırımlara devam edeceklerini, doğalgaz, yağmur suyu hattı, içme suyu hattı, kanalizasyon, atık su arıtma tesisinin büyümesi gibi çalışmaları yürüttüklerini belirtti. Serbest Bölge'nin tüm yollarını açtıklarını, kilitli parke yol yapımının devam ettiğini ve birçok bitmiş veya üretime geçmek üzere olan firmanın bulunduğunu ifade etti. Ayrıca, yeşil serbest bölge olma hedeflerine de değinen Palancıoğlu, Kayseri Ticaret ve Sanayi odalarının başkanlarına, yönetim kurulu üyelerine ve sanayicilere teşekkür etti.
Manisa'nın Salihli ilçesi Belediye Başkanı Mazlum Nurlu, belediyenin 108 milyon TL borcu olduğunu belirterek, borçla ilgili incelemelerin devam ettiğini ve usulsüzlüklerin ortaya çıkarılacağını söyledi.
Çin'in Batı'yla ticaret savaşının ortasında kalan göçmen işçiler, büyük bir zorluk yaşarken, Çin ekonomisini yüksek teknolojiyle kurtarmaya çalışıyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İran-İsrail gerilimini değerlendirirken, "Bir numaralı önceliğimiz İsrail işgalinin sona ermesi ve iki devletli formülün hayata geçmesi olmalıdır. Bu olmadığı takdirde dün Yemen'den yapılan saldırılar, bugün İran-İsrail arasındaki gerilim, yarın başka bir savaş türü, öbür gün başka bir ülkenin içinde çıkan başka bir iç karışıklık, toplumsal rahatsızlık. Bunların hepsi olmaya devam edecektir'' dedi. Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Es Sisi’nin çok yakın bir süre içinde Türkiye’yi ziyaret edeceğini bildirdi.
Sakarya'nın Sapanca ilçesinde düzenlenen Hizmet İhracatı Strateji Çalıştayı'na Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat ve Sakarya Valisi Yaşar Karadeniz katıldı. Çalıştayda sektördeki gelişmeler ele alındı.
Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen 'Tarım Arazilerinin Kullanımının Etkinleştirilmesi Projesi' kapsamında Gaziantep'in Nurdağı ilçesinde 67 üreticiye 12 ton yer fıstığı tohumu desteği verildi. Nurdağı Kaymakamı İsmail Alsancak, Belediye Başkanı Mehmet Yıldırır, Tarım ve Orman İl Müdür Yardımcısı Nihat Deme ile çiftçilerin katıldığı törende dağıtım gerçekleştirildi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, IMF Başkan Yardımcısı Gita Gopinath ile görüşerek dünyanın görünümü üzerine sohbet etti. Gopinath, görüşmeye ilişkin fotoğrafları sosyal medya hesabından paylaştı.
Hizmet İhracatçılar Birliği (HİB) düzenlediği Hizmet İhracatı Strateji Toplantısı ile sektörün sorunlarını ve çözüm önerilerini masaya yatırdı. Toplantıda, Ticaret Bakanı Ömer Bolat'ın da katılımıyla sektörün yol haritası ve stratejisi belirlendi. HİB Başkanı Şekib Avdagiç, hizmet ihracatının Türkiye'nin yumuşak gücü olmasını hedeflediklerini belirtti. Ayrıca, sektörün istihdam ve cari açığa pozitif katkı sağladığı vurgulandı. Hizmet İhracatı Sürdürülebilirlik Eylem Planı Strateji Çalışması gerçekleştirildi ve ihracatçıların devlet desteklerinden yararlanması için çalışmalar yapıldığı ifade edildi. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe ise hizmet sektörünün dış ticaret dengesini etkileyeceğini ve 2028 yılında 200 milyar dolarlık hizmet ihracatı hedefi olduğunu belirtti.
Sizin düşünceleriniz neler ?