Enerji Piyasaları Zirvesi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürü Zafer Demircan, Türkiye'de enerji alanında regülasyonların özel sektör eliyle hayata geçirildiğini belirterek, "Bunların temel amacı yeterli kalitede, düşük maliyetli ve güvenliği sağlanmış bir enerji arzının ortaya konulmasıdır" dedi.

Demircan, Anadolu Ajansı'nın global iletişim ortağı olduğu, Enerji Uzmanları Derneği tarafından, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) ev sahipliğinde düzenlenen Enerji Piyasaları Zirvesi'nde düzenlenen "Piyasalara tüketicilerin aktif katılımı ve tüketicilerinin güçlendirilmesi" başlıklı panele katıldı.

Tüketicilerin şikayet ve önerilerinin değerlendirilmesinin önemli olduğunu vurgulayan Demircan, kamunun tüketici taleplerini değerlendirebilmesi için serbest piyasa ve özelleşmenin önemli olduğunu söyledi.

Demircan, özel sektör eliyle yapılan regülasyonun temel amacının yeterli kalitede, düşük maliyetli ve güvenliği sağlanmış bir arzın ortaya konması olduğunu ifade etti.

Piyasada tüketicinin doğru yere konulmasının sadece şikayet veya memnuniyet anlamında değerlendirilmemesi gerektiğine işaret eden Demircan, şöyle devam etti:

"Tüketicinin piyasada aktifleştirilmesi önemli bir husus. Tüketicinin fiyat ayarlaması yapması, seçim yapabilmesi onu piyasada aktif yapıyor. Tüketicinin tepki gösterdiği bir sistem var. Fiyat stabilizasyonunun sağlanması gerekiyor. Talep katılımı ile bu stabilizasyon sağlanabilir."

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Kurul Üyesi Abdullah Tancan da kurum olarak elektrik, LPG, doğalgaz ve petrol alanlarında düzenleme yaptıklarına dikkati çekerek, "Tüm piyasaların kanunlarındaki ortak amaç maddesi piyasa faaliyetlerinin yeterli, kaliteli, çevreye uyumlu ve güvenli şekilde tüketicinin kullanımına sunulmasıdır" dedi.

EPDK'ya tüketiciler tarafından şikayetler geldiğini anlatan Tancan, "Her sektörde tüketiciler o sektördeki faaliyetlerle ilgili sorunlar için kuruma başvurma ihtiyacı duyuyorlar ve şikayetler geldiği gibi öneriler de geliyor" diye konuştu.

Tancan, 2014'te EPDK'ya tüketicilerden elektrikte bin 335, doğalgazda bin 440, petrolde 42, LPG'de 19 adet şikayet başvurusu olduğunu söyledi.

Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği Derneği (GAZBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Arslan, "Doğalgaz sektörü 2002 yılında EPDK'nın kurulmasıyla birlikte farklılaşma yaşadı. Önceden, belediyenin kendi yazdığı mevzuatlarla yürüyen doğalgaz piyasası mevzuatı, 2002'de EPDK tarafından tamamen tüketici odaklı anlayışla geliştirildi" diye konuştu.

Yeni çıkan tüketici yasasıyla doğalgaz mevzuatının tüketiciyi güçlendirdiğini söyleyen Arslan, tüketici haklarının diğer sektörlere göre doğalgaz sektöründe daha fazla olduğunu ve EPDK'nın doğalgaz sektöründeki tüketiciye yönelik çok detaylı çalışma yaptığını dile getirdi.

Doğalgaz faturalarının binde 5'inde hukuki süreç başladığını dile getiren Arslan, şöyle devam etti:

"Faturalarını son ödeme tarihinde ödeyenlerin sayısı yüzde 70.4.  Bu dağıtım şirketi için büyük yük oluşturuyor ve bu bedel diğer tüketicilere de yansıtılıyor. Dağıtım şirketlerinin karşılaştığı bu yük diğer kullanıcıya yansıtılmamalı."

Abonelerin sayaçlarının okunması konusunda da sorun yaşandığını belirten Arslan, her ay sayaçların yaklaşık yüzde 1 ile 4'ünün okunamadığını ve bunun sektör üzerinde işletme yükü oluşturduğunu vurguladı.

Petrol Sanayi Derneği (PETDER) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Erdem de akaryakıt tüketicilerinin sektör üzerindeki etkisi ve gücü üzerinde konuştu.

Akaryakıt sektöründe müşteri profiline bakıldığında 5-6 farklı ana grup olduğunu ve her grubun taleplerinin farklı olduğunu anlatan Erdem, "Türkiye'de hergün 2,5-3 milyon araç akaryakıt alır. Akaryakıt firmalarının bu akaryakıtı satmasında müşterinin talebine uygun akaryakıt istasyonunu seçme gücü piyasanın bu talepler doğrultusunda şekillenmesinde en önemi etken olmuştur" diye konuştu.

Tüketici Hukuku Enstitüsü Başkanı Hakan Tokbaş da, "Enerji sektöründe oluşan bir çok tüketici sorununun çözümü tam rekabette yatıyor. Tüketicinin tam haklarını elde ettiği ortam tam rekabetin sağlandığı ortamdır. Elektrik ve doğalgaz piyasası sektöründe tam rekabet oluşturulmuyor" değerlendirmesinde bulundu.

Tokbaş, elektrikte bütün tüketicilerin tam serbest tüketici olması gerektiğini söyledi.

Doğalgaz sektöründe yüksek maliyetler olduğunu söyleyen Tokbaş, tüketicilerin elektrik piyasasında kayıp kaçağın faturalardaki maliyetleri yükselttiğini kaydetti.

Tokbaş, akaryakıt piyasasında dolaylı vergilerin sorun teşkil ettiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Fiyatların yüksek olması tüketicilerin ulaşım hakkını kısıtlıyor ve tüketicinin refah seviyesini düşürüyor. Her şey birbirini tetikler, akaryakıt piyasası fiyatları kaçak akaryakıtı teşvik eder. Fiyatlar yüksek olunca sektör içerisinde haksız rekabete yol açar, hem çevre zararına hemde tüketicinin mallarına zarar vererek ekonomide sıkıntıya yol açar."

Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği Başkan Yardımcısı (ELDER) Ceyhan Saldanlı da, oturumda tüketicilerin elektrik sektöründen beklentilerini dile getirerek, elektrikte sürekliliğinin önemli olduğunu ve elektriğin ucuz, çevreye uyumlu, kaliteli bir şekilde kesintisiz sunulması gerektiğini söyledi.

Saldanlı, özel sektöründe elektrik piyasasına girmesiyle önemli bir değişim sağlandığının altını çizerek, 2003 yılında 27 bin megavat olan kurulu gücün, özel sektör eliyle 70 bin megavata ulaştığını sözlerine ekledi. - Ankara