Ekonomistler, Ağustos Ayı Dış Ticaret Verilerini Değerlendirdi

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, dış ticaret dengesinde bu yıl gözlenen düzelmenin ağustosta kesintiye uğramasının moral bozucu olsa da büyük ölçüde iş günü farklılıklarından kaynaklandığını belirterek, "Bu yıl, gelişmiş ülkelerin büyüme hızlarında görülen toparlanmanın ihracatımıza ilk yarıda olumlu yansıdığını gördük ancak AB'den gelen verilerin yeni bir yavaşlama eğilimine işaret etmesi ve Irak ihracatımızın daralmaya devam etmesi buradaki riskleri artırmaktadır" dedi.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, ihracat ağustosta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,9 arttı ve 11 milyar 440 milyon dolara yükseldi. Aynı dönemde ithalat yüzde 7 artarak 19 milyar 476 milyon dolar oldu. Dış ticaret açığı ise ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13,5 artarak 7 milyar 80 milyon dolardan 8 milyar 36 milyon dolara yükseldi.

AA muhabirine ağustos ayı dış ticaret verilerini değerlendiren Bürümcekçi, cari açığın birincil belirleyicisi olan dış ticaret dengesinde bu yıl gözlenen düzelmenin ağustosta kesintiye uğramasının moral bozucu olsa da büyük ölçüde iş günü farklılıklarından kaynaklandığını belirterek, "Son yıllarda altın ithalat ve ihracatı faktörleri nedeniyle manşet dış açık verilerinin tek doğru ölçü olmayacağını düşündüğümüzü sıklıkla vurguluyoruz" diye konuştu.

Bu nedenle, son 12 aylık birikimli enerji ve altın hariç dış ticaret açığının seyrini takip ettiklerine değinen Bürümcekçi, söz konusu verinin 2013 yılındaki oldukça yatay seyrin, bu yıl iyileşme yönüne doğru çevrilmesinin önemine işaret etti.

Bürümcekçi, bu göstergenin ağustosta yükselmiş olsa da halen haziranın gerisinde bulunduğunu anımsatarak, şunları kaydetti:

"Bu yıl, gelişmiş ülkelerin (özellikle AB) büyüme hızlarında görülen toparlanmanın ihracatımıza ilk yarıda olumlu yansıdığını gördük, ancak AB'den gelen verilerin yeni bir yavaşlama eğilimine işaret etmesi ve Irak ihracatımızın daralmaya devam etmesi buradaki riskleri artırmaktadır. Ağustosta AB'ye ihracat yıllık bazda yüzde 10 artarken, Irak'a olan ihracat yüzde 25,8 daralma göstermiştir. Diğer taraftan, son dönemde petrol fiyatlarının geçen yılın belirgin altında seyretmeye başlaması aşağı yönlü bir risk olarak izlenmektedir."

"İhracatta bölgesel çeşitlendirme politikasının sürdürülmesiyle, ihracattaki risklerin dengelenebileceğini düşünüyoruz"

Halk Yatırım Araştırma Müdürü Banu Kıvcı Tokalı, ithalatta ağustos ayında beklenen yavaşlamanın sınırlı kaldığını belirterek, "Düşen enerji maliyetinin olumlu katkısına karşın, altın ithalatındaki artış, tüketim mallarındaki bir ay önce çıkılan seviyelerin hemen hemen korunması, ihracattaki azalışa karşın ara malı ithalatının yüksek kalması temel unsurlar" dedi.

Tokalı, mevsim ve takvim etkilerinin de ithalata artırıcı etkisinin görüldüğünü aktararak, bu etkilerin arındırıldığında, ithalatta belirgin bir yavaşlama olduğunu vurguladı. İhracat tarafında ise, altın ihracatından neredeyse hiç katkı gelmediğine dikkati çeken Tokalı, AB'ye yapılan ihracattaki düşüşün ağustos ayında belirgin hale geldiğinin altını çizdi.

Tokalı, ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 60 seviyesinin altına gerilediğini anımsatarak, bunu kalıcı bir trend olarak görmediklerini ve oranın tekrar yüzde 60-65 aralığına çıkacağını düşündüklerini aktardı.

"Özellikle olumlu baz etkisinin de azalmasıyla, dış ticaret dengesindeki iyileşme süreci yavaşlasa da, iç talebin ılımlı seyri, düşen enerji maliyeti, TL'deki değer kaybı gibi unsurlara bağlı olarak, dış dengenin ılımlı görünümünü koruyacağını düşünüyoruz" diyen Tokalı, AB ekonomisindeki aşağı yönlü risklere karşın, son verilerde de görüldüğü üzere, ihracatta bölgesel çeşitlendirme politikasının sürdürülmesiyle, ihracattaki risklerin dengelenebileceğini dile getirdi.

"Eylülden itibaren dış açıkta ve dolayısıyla cari açıkta fiyat etkisiyle daha pozitif bir trend görüleceğini bekliyoruz"

Odeabank Ekonomik Araştırmalar Müdürü İnanç Sözer, dış ticaret açığının ağustos ayında 6,7 milyar dolarlık piyasa beklentilerinin üzerinde 8 milyar dolar olarak gerçekleştiğini belirterek, "Ağustosta yıllık bazda ithalat hız kazanarak yüzde 7 artışla 19,5 milyar dolara, ihracat da yüzde 2,9 artarak 11,4 milyar dolara yükseldi" dedi.

Sözer, verilerin, yatırımlar da dahil olmak üzere iç talebin üçüncü çeyrekte güç kazandığına işaret ettiğini kaydederek, güçlü ithalatta bayram etkisiyle aylar arası kaymanın da etkili olmuş olabileceğini ifade etti.

İhracatın ise Avro Bölgesi ekonomilerindeki toparlanmayla sürse de, jeopolitik sorunlar nedeniyle risklerin aşağı yönlü olduğuna dikkati çeken Sözer, petrol fiyatlarındaki son düşüşler devam ederse, eylülden itibaren dış açıkta ve dolayısıyla cari açıkta fiyat etkisiyle daha pozitif bir trend görüleceğini aktardı.

Sözer, ağustosta cari işlemler açığının 3,2 milyar dolar olarak gerçekleşeceğini ve 12 aylık cari açığın da geçici olarak temmuzdaki 48,5 milyar dolardan 49,3 milyar dolara yükselmesini tahmin ettiklerini söyledi.