AİHM Büyük Daire'deki Perinçek Davasının İlk Duruşması Görüldü

AİHM Büyük Daire, İP Genel Başkanı Doğu Perinçek'in, "Ermeni soykırımı emperyalist bir yalandır" sözleri üzerine davalık olduğu İsviçre'nin temyiz başvurusunu bugün Strasbourg'da görüştü.

Doğu Perinçek ile İsviçre hükümeti arasında hukuk, tarih, ifade özgürlüğü ve soykırım gibi hassas konuları içeren dava, Avrupa'nın en yüksek mahkemesinin son karar mercii olan Büyük Daire'de görüldü. Duruşmaya taraflar İsviçre ve Perinçek'in yanı sıra, Türkiye, Ermenistan ve Fransa da katıldı.

Perinçek, duruşmanın ardından ilk değerlendirmesini Al Jazeera Türk'e yaptı; "Avrupa hukukuna uygun karar çıkacak" dedi. "Avrupa'da Türkleri soykırımcı gösteren önyargılar bitmiştir" diyen Perinçek, Türk ve Müslümanlara hoşgörünün AB'de barışa eşit olduğunu söyledi.

İsviçre'nin avukatı ise "Bu ifade özgürlüğü davası değil. Biz İsviçre olarak ifade özgürlüğünün kalbindeyiz" diye konuştu.

PERİNÇEK: AVRUPA'NIN ÖZGÜRLÜĞÜ İÇİN BURADAYIZ

Doğu Perinçek, duruşmada sözlerine "Avrupa'nın özgürlüğü için buradayız" diyerek başladı. "2. Daire, Ermeni Patriği dahil herkesin özgürce konuşmasına güvence sağlamıştır" diyen Perinçek, "Ermenilere hakaret veya husumet içeren tek sözcüğümü bulamazsınız" diye devam etti.

"BIRAKIN ONLAR DA KONUŞSUN"

Ermenilerin de mazlum kavramı içinde olduklarını söyleyen Perinçek, "Bırakın onlar da konuşsun. Biz Avrupa'da barış ve kardeşlik için buradayız" dedi.

(Davayı izlemeye gelen Türk heyeti içinde arasında Deniz Baykal ve Egemen Bağış da vardı. Baykal ve Bağış'ın yan yana oturması büyük yankı uyandırdı.)

AVUKATI: MÜVEKKİLİM ASLA ERMENİLERE KARŞI NEFRETİ TEŞVİK ETMEDİ

Doğu Perinçek'in avukatı Mehmet Cengiz, Perinçek'in İsviçre'de yaptığı konuşmaları Almanya ve Fransa'da da yaptığını ama böyle bir davaya maruz kalmadığını söyledi.
Perinçek'in avukatlarından Avrupa hukuku uzmanı İngiliz Profesör Laurent Pech, "Müvekkilim asla Ermenilere karşı nefreti teşvik etmedi. 1915 sonrası suçlar işlendiğini inkar etmedi" dedi.

İSVİÇRE: SOYKIURIMI İNKAR, KAMU DÜZENİNİ TEHDİT EDER

İsviçre tarafının avukatı Daniel Thürer, AİHM 2. Daire'nin yasak ve siyasi ayrımları tam olarak çizemediğini savundu. "Perinçek, soykırım ve insanlığa karşı suçu meşrulaştıran bir konuşma yapmakla suçlanmıştır" diyen Thürer, "Soykırım ve insanlığa karşı suçları inkar, başkalarının haklarını ihlal eder ve kamu düzenine tehdittir" diye konuştu.

"HOLOKOST'LA ALAKASI YOK"

Davaya Türkiye'yi temsilen katılan Avukat Stefan Talmon, "Tarihle ilgili görüş belirtmenin yasal hak olduğu defalarca Türkiye'ye karşı davalarda bizzat bu mahkemece kararlaştırıldı. Bu dava ile Holokost'u inkar arasında bir alaka yoktur. Holokost tarihi bir gerçektir" dedi.
Talmon, "Bazı Ermeniler ifadeleri saygısızca bulabilir ama ifade özgürlüğü sadece bazı toplulukların hassasiyetlerine dayanmamaktadır" diye konuştu.

GEORGE CLOONEY'NİN EŞİ DE DURUŞMADA AVUKATLIK YAPTI

Perinçek'in temyiz duruşmasında, daha önce eski Ukrayna Başbakanı Yuliya Timoşenko ve Wikileaks Editörü Julian Assange gibi isimleri savunmasıyla dikkat çeken, aynı zamanda ünlü aktör George Clooney'nin eşi Avukat Amal Alamuddin Clooney de davaya müdahil olan Ermenistan'ın hukuk ekibinde yer aldı.

(Duruşmayı takip eden uluslararası basın, Amal Alamuddin Clooney'ye büyük ilgi gösterdi. Clooney, duruşmaya elinde bir dolu dosyayla geldi.)

AMAL CLOONEY: OSMANLI SÖZ VERMİŞTİ

Ermenistan tarafı adına konuşan Avukat Amal Clooney, AİHM 2. Daire'nin kararındaki en vahim hatasının, Ermenilerin yüz yıl önce çektiği acıların göz ardı edilmesi olduğunu söyledi.

CİHAN'ın haberine göre, Amal Alamuddin Clooney, duruşmada yaptığı konuşmada, AİHM'nin 2'nci Dairesi'nin belgelere gerek duymadığını ya da şahit dinleme zahmetinde bulunmadığını söyledi. 1920'de Osmanlı'nın Sevr Anlaşması'nda katliamların sorumlularını yargı karşısına çıkarma sözü verdiğini söyleyen Clooney, Ermenistan'ın ifade özgürlüğünü sınırlandırmak için değil, aksine ifade özgürlüğünü de savunmak için davaya müdahil olduğunu dile getirdi.

Ermenistan temsilcisi Geoffrey Robertson ise "Perinçek'in tartışmaya katkıda bulunmak için değil İsviçre yasaklarına meydan okumak için konuştuğunu" söyledi.

DAVANIN GEÇMİŞİ

Davanın geçmişi, İsviçre'de 2005 yılında çıkarılan "Ermeni soykırımının inkâr edilmesini yasaklayan" yasaya dayanıyor. Perinçek, yürürlüğe girmesinin ardından yasaya meydan okumak için İsviçre'ye gitti, burada üç kentte katıldığı konferanslarda "Ermeni soykırımı emperyal bir yalandır" temalı konuşmalar yaptı. İsviçre'nin Winterthur kentinde düzenlenen panel sırasında, Winterthur Savcısı'nın talimatıyla ifadesi alınmak üzere gözaltına alındı. İsviçre mahkemelerince 90 gün hapse mahkûm edildi. Mahkumiyet kararı ertelendi.

ADALET BAKANI BOZDAĞ: AB DEĞERLERİ İNKAR EDİLMİŞ OLUR

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, "Türkiye'yi ifade hürriyeti, basın hürriyeti üzerinden eleştiren AB'nin, Avrupa Konseyi'nin ve diğer batılı yetkililerin İsviçre'deki ifade hürriyetini ret ve inkar eden bu yasal düzenleme karşısında sessiz kalmalarını kınıyorum ve yadırgıyorum" diye konuştu.

"Eğer Büyük Daire, İsviçre'nin temyiz talebini kabul ederse, Avrupa Birliği'nin üzerinde yükseldiği bütün değerlerin inkarı anlamına gelir" diyen Bozdağ, "Büyük Daire'nin ret yönünde karar vereceğine olan inancımı ifade etmek istiyorum. Aksi yönde bir karar, AB'nin üzerinde yükseldiği değerlerin iflası anlamını taşır" diye konuştu.

DURUŞMAYI İZLEYEN BAYKAL: ÖNEMLİ HUKUKİ YANSIMALARI OLACAK

Duruşmayı izleyenler arasındaki eski CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, duruşma öncesi Al Jazeera'ye yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

"Önemli hukuki yansımaları olacak bir dava. Bizim burada olmamız da konuya Türkiye'nin ilgisinin bir göstergesidir. AİHM daire kararı doğrultusunda bir karar çıkmasını bekliyoruz. Düşünce özgürlüğü yönünde alınacak bir karar önemlidir."

(Fotoğraf: Osman Kaytazoğlu/ Al Jazeera Türk)

AKP Milletvekili Ahmet Berat Çonkar da,"İfade özgürlüğü, Türkiye olarak her zaman savunduğumuz bir değer. Avrupa bu davada bir görüşün baskılanması tehdidiyle karşı karşıyadır. Biz burada ifade özgürlüğüne destek için bulunuyoruz" dedi.

BUGÜNE KADAR NELER YAŞANDI?

Perinçek, İsviçre'nin 9 Mart 2007'de verdiği bu cezanın ardından 2008'de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvurdu. Mahkeme 17 Aralık 2013'te aldığı kararda İsviçre'nin, Perinçek'in ifade ögürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti. AİHM, Perinçek'in ifade özgürlüğünü vurgulayıp şu ifadeleri kullandı:

"Başvuranın sözü edilen olayların mağdurlarını hor görücü ifadeler kullandığı da belirlenmemiştir. Mahkeme bu durumda başvuranın, hassas ve pek de hoşa gitmeyen konuları tartışma hakkını kötüye kullanmadığı kanaatindedir. Bu hakkın serbestçe kullanılması, ifade özgürlüğünün temel unsurlarından biri olup; demokratik, hoşgörülü ve çoğulcu toplumu totaliter veya dikta yönetimlerinden ayırmaktadır."

İsviçre Mart 2014'te AİHM'in kararına itiraz edip temyiz için başvurudu. AİHM'in beş yargıçtan oluşan mahkeme heyeti, temyiz başvurusunun 17 üyeli Büyük Daire tarafından değerlendirilmesini kararlaştırdı.

AİHM BÜYÜK DAİRE

1998'de devreye giren AİHM Büyük Daire, şimdiye kadar 2129 temyiz davasını gördü.
Bunlardan yüzde 40'ı hükümetlerin, yüzde 56'sı ise bireysel başvurular oldu.
AİHM Büyük Daire başvuruların sadece 110'unun kabul etti.

DAVA, AVRUPA'DA İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN EN KRİTİK DAVALARINDAN BİRİ HALİNE GELDİ

Dava, günümüzde 2003'te Holokost'un boyutunu sorgulayan kitabı yüzünden hapse mahkûm edilen Roger Garaudy'nin davası gibi Avrupa'da ifade özgürlüğünün en kritik davalarından biri haline geldi.

Perinçek Al Jazeera'ye verdiği söyleşide davayı, "Yani burada Doğu Perinçek'e özgürlük, Türklere özgürlük falan değil. Sonuç itibariyle bütün Avrupa yurttaşlarına özgürlük. 'Çünkü şunu söyleyemezsin, bunu söyleyemezsin gibi bir dayatma olmaz' sözleriyle yorumlamıştı. İşçi Partisi lideri, "Ermeni soykırımı olmuştur olmamıştır tartışması tarihçilerin ve toplumun yapacağı bir tartışma ama 'Sen bunu söyleyemezsin sus'. Bu hukukta böyle bir şey yok. Nitekim AİHM'de bu davayı kazandık. Şimdi Büyük Daire'ye geldi olay. Büyük Daire'de de kazanacağız. Yani sonuç itibariyle 'Avrupa'da Ermeni soykırımı olmamıştır, bu bir emperyalist yalandır söylemi özgürleşirken, Avrupa'ya da özgürlük götürmüş oluyoruz biz Doğulular' diye konuşmuştu.