Başbakan Yardımcısı Kurtulmuş, Almanya'da

HEİDELBERG (AA) – Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, yürütmenin son derece etkin ve hızlı çalışması için iyi dizayn edilmiş, denetim mekanizmaları iyi kurulmuş, diğer bütün demokratik mekanizmalarına kavuşmuş bir başkanlık siteminin Türkiye için zaruri olduğuna inandıklarını söyledi.

Başbakan Yardımcısı Kurtulmuş, Almanya'daki temasları çerçevesinde Heidelberg Europaeische Hof Oteli'nde Türk sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle kahvaltıda bir araya geldi.

Kurtulmuş, burada yaptığı konuşmada, Türkiye'deki başkanlık sistemi tartışmalarına değinerek, "Yürütmenin son derece etkin, hızlı çalışması için iyi dizayn edilmiş, denetim mekanizmaları iyi kurulmuş, diğer bütün demokratik mekanizmalarına kavuşmuş bir başkanlık siteminin Türkiye için zaruri olduğuna inanıyoruz" dedi.

Gündemin şu anda genel seçimler olduğunu belirten Kurtulmuş, yurt dışında yaşayan Türklerin ikinci kez Türkiye'deki seçimler için oy kullanacaklarına işaret ederek, "Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yurt dışında oy kullanma oranları beklediğimiz oranda olmadı. Oy verme işlemlerinde bir çok eksiklikler vardı, randevu sistemi gibi. Bunların birçoğu giderildi" diye konuştu.

Yurt dışında yaşayan Türklerin bedelli askerlik, pasaport harçları ve diğer beklentileri konusunda çalışmaların tamamlandığını ifade eden Kurtulmuş, bunlarla ilgili açıklamayı Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Almanya'yı ziyareti sırasında yapacağını kaydetti.

Türkiye'den Avrupa ülkelerine giden birinci nesle yaptıkları çalışmalar için teşekkür eden Kurtulmuş, "Onların çalışmaları olmasaydı Avrupa'daki Türkler bu duruma gelemezdi" ifadesini kullandı.

Kurtulmuş, oy vermenin bir aidiyet meselesi olduğunu vurgulayarak, bunun çok daha ileri düzeyde olması için dernek, vakıf gibi sivil toplum kuruluşlarının ilgili resmi kurumların yaptığı çalışmalara katkı vermesini beklediklerini belirtti. Türkiye'de demokrasinin niçin önemli olduğu sorusunu soran Kurtulmuş, şunları kaydetti:

"1990'da soğuk savaşın sona ermesinden sonra Türkiye'nin yakın çevresinde önce Balkanlar'da çok büyük kavga gürültü oldu. 1990'ların başında yaklaşık yarım milyon insanın ölümüne neden olan Balkanlar'ın iç çözülmesi süreci son derece sancılı, son derece kanlı bir şekilde başladı ve öyle bitti. Arkasından Kafkaslar, arkasından Ortadoğu, arkasından Kuzey Afrika, arkasından şimdi de Yemen'e kadar uzanan geniş coğrafya ve Ukrayna'ya kadar Avrupa'nın, dünyanın göbeğinde tüm bu coğrafya fevkalade ciddi bir türbülansa girdi, büyük siyasi istikrarsızlıkların içerisine girdi, ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya kaldı.

Coğrafyamız son 25 yılda büyük siyasi türbülansların içindeyken Türkiye çok şükür istikrarını korumayı başardı. Son 13 yıllık süreç içinde Türkiye siyasi ve ekonomik reformlarını gerçekleştirdi. Yolun yarısındayız, daha yapılacak çok işler var ama önemli adımlar atıldı. Türkiye daha demokrasi standardı yüksek bir ülke. Nijer'den Cibuti'ye ve Myanmar'a uzanan, oraya yardım edebilen bir ülke oldu. Türkiye'nin sahip olduğu siyasi ve iktisadi istikrarın önemli olduğunu, Türkiye'nin en değerli imkanlarından birisi olduğunu paylaşmak isterim."

Başbakan Yardımcısı Kurtulmuş, Türkiye'de 1950'den bu yana zaman zaman çok aksayan bir demokrasi olduğunu ifade ederek, "65 yıllık süre içinde beş darbeyle yolu kesilen, başbakanı asılan, altından zorla koltuğu alınan, 68 siyasi partisi kapatılan, 10 binin üzerinde faili meçhul cinayeti olan, sağ sol çatışması olan, köylerin yakıldığı, insanlara dışkı yedirildiği son derece sancılı bir geçmişe sahibiz. Tüm bunlara rağmen Türkiye'nin demokrasi tecrübesi diyebiliriz ki Türkiye'nin en değerli varlığıdır" şeklinde konuştu.

Türkiye'nin çok sancılı dönemler geçirmesine rağmen ne olursa olsun yine de mutlaka halkın iradesini yansıtacak sandığın ortada olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, dolayısıyla bunun çok değerli olduğunu kaydetti. Kurtulmuş, Türkiye'de millet iradesinin bulduğu her fırsatta kendisini ifade etme gücüne sahip olduğuna dikkati çekti ve şöyle devam etti:

"Keşke Suriye halkı sandığı ortaya getirmeyi başarabilseydi, keşke Mısır'da sandığın ortaya koyduğu iradeye itibar edilseydi, keşke bugün büyük sancılar yaşayan Yemen sandık üzerinden yeni bir Yemen inşa edebilmeyi yani millet iradesi üzerinden bir Yemen inşa edebilmeyi başarabilseydi. Baktığınız zaman çevre ülkelerde olmayan Türkiye'de olan husus budur. Sandığın bir türlü ortada olmasıdır. Zaman zaman önünün kesilmesine rağmen millet iradesinin kendisini bulduğu her fırsatta kendisini ifade etme gücüne sahip olmasıdır."

Kurtulmuş, Türkiye'nin iktisadi ve siyasi reformlarına devam etmesi ve 2023'e kadar olan dönemde daha fazla üreten yüksek teknolojiye sahip bir Türkiye'nin inşasının önemine işaret etti.

Türkiye'de bugün itibariyle askeri bir darbe tehdidinden bahsedilmediğini ve böyle bir endişe içinde olunmadığını belirten Kurtulmuş, Türkiye'de bu anlamda vesayetin ortadan kaldırılması konusunda ciddi mesafeler alındığını söyledi.

2023'e kadar olan süreçte çok daha hızlı ve güçlü çalışan Türkiye'nin oluşabilmesi için demokrasinin dört alanda güçlendirilmesinin zorunlu olduğuna işaret eden Kurtulmuş, bunları milletvekillerinin güçlendirilmesi, parlamentonun güçlendirilmesi, yürütmenin güçlendirilmesi ve sivil toplumun güçlendirilmesi olarak sıraladı.

Kurtulmuş, milletvekillerinin güçlendirilmesi için seçim sisteminin, Siyasi Partiler Yasası'nın, seçimle ilgili süreçlerin çok daha demokratik hale getirilmesi gerektiğine işaret ederek, "HDP barajı aşar mı aşmaz mı? Türkiye yüzde 9 ile baraj altında kalan partileri biliyor ve hatırlıyor. Türkiye'de milletvekilinin güçlü temsilinin sağlanması için dar bölge veya daraltılmış bölge seçimine ihtiyaç vardır. Dar bölge sistemini koyarsanız sıfır barajla gidersiniz. Daraltılmış bölgeyle giderseniz hem milletin daha çok tanıdığı, bire bir bildiği milletvekili adaylarını ortaya koyarsınız, hem de partiler kendi güçlerine göre seçim çevrelerinden oy alarak daha fazla temsil edilme imkanı bulurlar" dedi.

İkinci olarak Türkiye'de parlamentonun güçlendirilmesinin önemini vurgulayan Kurtulmuş, "Meclis iç tüzüğü güçlü bir parlamento öngörmüyor. Parlamentoda nihayetinde kimin çoğunluğu varsa onun dediği oluyor. Ama parlamento ne doğru dürüst iktidarı denetleyebilecek güce sahip ne de aslında geçen İç Güvenlik Yasası'nda ve diğer yasalarda gördünüz, bir sürü kavga gürültü oluyor, muhalefet sadece geciktirebiliyor. Muhalefetin de zaman zaman maalesef son derece yanlış tutumuyla diyelim ki 2-3 saatte görüşülebilecek bir madde günlerce haftalarca sürüyor. Bu demokrasinin yasama gücünü ciddi şekilde engelleyen, geciktiren önemli bir yanlışlıktır. Bunların düzeltilmesi lazım" diye konuştu.

Cumhurbaşkanının yetkileri -

Kurtulmuş, Türkiye'de yürütmenin güçlendirilmesinin önemi konusunda ise şunları kaydetti:

"1982 anayasası aslında bir palavradır. Yasama, yürütme, yargı arasında güçler ayrımı prensibi üzerine oturmuyor. 1982 anayasası güçler parçalanması prensibi üzerine oturuyor. Her güç birbirinden ayrı, her güç milletin denetiminden şöyle ya da böyle uzak. Sistemi kuranlar öyle kurmuşlar ki 'nasılsa siviller yapamaz bu işi, bizde bunların tepesinde emniyet sibobu olarak cumhurbaşkanlığı mekanizmasını kurarız, cumhurbaşkanlığı  böylece güçlü bir şekilde sivilleri kontrol eder, cumhurbaşkanlığı mekanizması da nasılsa askerlerin ve eltilerin kontrolünde olduğu için Türkiye'yi rahat idare ederiz'. Dolayısıyla şu anda zaten anayasanın 104. maddesinde ortaya konan cumhurbaşkanı yetkileri sorumsuz ama fevkalade yüksek yetkilerle yönetilmiş bir cumhurbaşkanlığı profilini ortaya koyuyor.

Efendim bazen biz 'başkanlık sistemi' deyince 'diktatörlük mü istiyorsunuz' diyenlere şunu çok rahat söyleyebilirim. Mevcut cumhurbaşkanı, 104. maddedeki yetkilerini kullanırsa zaten bu yetkiler diktatörlük yetkilerine benzer yetkilerdir. Örneğin, mevcut cumhurbaşkanlığı, o makama verilen yetki, parlamento içerisinde birinci parti başkanına değil de üçüncü parti başkanına hükümeti kurma görevini verebilir. Cumhurbaşkanı istediği kişiye başbakanlık görevi verebiliyor. Yalım Erez örneğinde olduğu gibi. Böyle bir demokrasi olmaz. Sandıkta millet başka bir şey tercih eder, cumhurbaşkanlığı makamı başka bir şey tercih edemez."

"Başkanlık sistemi Türkiye için zaruri" -

Eski Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in yetkisi olması nedeniyle birçok yasayı TBMM'ye geri gönderdiğini, birçok üçlü kararname gerektiren atamaları yapmadığı için vekaletle bu görevlerin yürütülebildiğine işaret eden Kurtulmuş, "Bundan dolayı yürütmenin son derece etkin, hızlı çalışması için iyi dizayn edilmiş, denetim mekanizmaları iyi kurulmuş, diğer bütün demokratik mekanizmalarına kavuşmuş bir başkanlık siteminin Türkiye için zaruri olduğuna inanıyoruz. Ama 'tek başına bu sistem olduğu gibi dursun, başkanlık sistemi alıp değiştirin' kastettiğimiz bu değildir. Daha fazla yetki değil, daha fazla denetlenebilir bir yürütme mekanizması ve yürütme mekanizmasının da hızlandırılması için başkanlık sisteminin oluşmasını istiyoruz. Türkiye'nin geldiği nokta itibariyle daha doğru olandır ve Türkiye'nin önünü açacak olan husustur" değerlendirmesini yaptı.

Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Türkiye'de sivil toplumun güçlendirilmesinin de önemine işaret ederek, sivil toplumu güçlü olmayan bir demokrasinin olmayacağını kaydetti.

Kurtulmuş, sivil toplum kuruluşlarından beklenenin sadece hükümetin yanında durması olmadığını, yeri geldiğinde hükümetin karşısında durması ve eleştirmesi, yeri geldiğinde yapıcı teklifleriyle hükümete yol göstermesi olduğunu belirtti.

Numan Kurtulmuş, Türkiye'de en önemli gördüğü meselelerden birinin de imtiyazların halka devri meselesi olduğunu belirterek, şunları söyledi:

"Türkiye'de çok gelişmeler olmasına rağmen imtiyazlar hala merkezde toplandığı için, ekonomik ve siyasi kararlar Elazığ, Hakkari, Muğla, Bingöl ile ilgili kararlar hala büyük oranda Ankara'da alındığı için, buraların refahı zenginleşmesi nasıl olacağı buralarda kararlaştırıldığı için dolayısıyla devleti bir müddet sonra kim ele geçirirse imtiyazları elde edeceği ve kullanacağı bir mekanizma haline geliyor. Böylece Türkiye'de devlet ele geçirilmesi gereken bir mekanizma olarak görülüyor. Son paralel yapı tartışmasının temelindeki esas çarpıklık buradadır. Yani filanca, filanca bakanlığı ele geçirirse öteki diğer bakanlığı, dolayısıyla devletin merkezindeki bütün imtiyazlara sahip olacağı için bizim çocukluğumuzdan beri sağcılar, solcular, dindarlar, sekülerler farklı grupların hepsi devleti ele geçirmeye çalışmıştır. Devlet ele geçirilecek bir yer değil, milletin verdiği vekaletle millete hizmet edilecek bir mekanizmadır. Bunun mutlaka sağlanması gerekir."

Türkiye'nin sancılı da olsa demokrasi tecrübesi bulunduğunu söyleyen Kurtulmuş, "Milletimizin bir özeliği var, hiçbir dönemde küsmemiş. Kahretmiş Menderes asıldığında, kahretmiş, ağlamış ama vazgeçmemiş. 12 Eylül'de yaşananlardan dolayı vazgeçmemiş. Bu, milletimizin demokrasiye olan inancını, daha doğrusu demokrasiden başka yol görmemesinin ortaya koyduğu bir sonuçtur. Çok gelişti ama bitmedi. Söylediğimiz reformları yaparak Türkiye demokrasisini güçlendireceğiz" şeklinde konuştu.