Aliyev'in Affettiği Suikastçının Davası Düştü

Yeşim Eraslan - Yargıtay 9. Ceza Dairesi, merhum Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'e 21 yıl önce suikast girişiminde bulunan ve İstanbul Bakırköy 5'inci Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 15 yıl hapis cezasına çarptırılan Hasan Toku'nun davasını düşürdü. Toku'nun Azerbaycan'da yargılanarak cezasını çektiğine dikkat çeken Daire, sanığın yeniden yargılanmasını gerektiren koşulların oluşmadığı belirtilerek, davanın düşmesine karar verdi.

Erzurum Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü 3'üncü sınıfta öğrenim gören Hasan Toku, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Nahçivan Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olan Aydın Kasımov'la tanıştı. Kasımov, siyasi rakip olarak görülen Haydar Aliyev'e suikast girişimi planı yaptıklarını anlattığı Hasan Toku'dan yardım istedi. Bakü'ye giden Toku ve eyleme karışan 3 Azeri, 30 Eylül 1993 tarihinde akşam saatlerinde Devlet Televizyonu binasının garajında Aliyev'i beklerken polis tarafından yakalandı. Azerbaycan Devlet Mahkemesinde yargılanan Toku'ya 10 yıl hapis cezası verildi. Cumhurbaşkanı Aliyev, Toku'yu affetti, 8.5 yıl cezaevinde çıktı. 16 Mart 2002'de Türkiye'ye gelen Toku, İstanbul Atatürk Havalimanı'nda gözaltına alındı. Toku hakkında dönemin Adalet Bakanı Cemil Çiçek'in izniyle 2006 yılında "Yabancı devlet başkanına suikast' girişimi suçundan Bakırköy 5'inci Ağır Ceza Mahkemesinde müebbet hapis cezası istemiyle dava açıldı. 24 Haziran 2009'da yapılan son duruşmada tutuksuz yargılanan Toku'ya eski TCK'nın 340'ıncı maddesi uyarınca önce müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Yargıtay 2.5 yıl sonra kararı bozdu. Toku bu kez 18 yıl hapse çarptırıldı ve iyi halden ceza 15 yıla indirildi. Karara itiraz edilince dosya yeniden Yargıtay'ın gündemine geldi. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, hapis cezasının onanmasını istediği dosyayı inceleyen Yargıtay 9. Ceza Dairesi yerel mahkemenin kararını yeniden yargılama koşulları oluşmadığı gerekçesiyle bozdu.

-AZERBAYCAN YASALARINA GÖRE YARGILANIP CEZALANDIRILDI-

Kararda, sanık Toku'nun 30 Eylül 1993 tarihinde suç ortağı olan Azeri vatandaşı ile o tarihte Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Şurası Başkanı Haydar Aliyev'e Devlet Televizyon Radyo Şirketi'nin üstü açık otoparkında suikast gerçekleştirmek için bekledikleri sırasında polis tarafından silahları ile yakalandıkları anımsatıldı. Kararda, Toku'nun 1 Ekim 1993 tarihinde tutuklandığı, Azerbaycan yasalarına göre yargılanıp 12 Mart 1993 tarihinde 10 yıl hapis cezasına çarptırıldığı, cezasının 8 yıl 6 aylık kısmını infaz edildiği sırada 2002 yılında Aliyev tarafından affedilerek, serbest bırakıldığı anlatıldı. Serbest bırakılmasından iki gün sonra Toku'nun Atatürk Hava Limanı'ndan Türk makamlarına teslim edildiğinin ifade edildiği kararda, bir Türk vatandaşının yabancı bir ülkede işlediği suç nedeniyle Türkiye yargılama yapılabilmesi ve Türk kanunlarının uygulanabilmesi halinin Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) düzenlendiğinin belirtildi.

TCK'nın "vatandaş tarafından işlenen suç' başlığını taşıyan 11. maddesi uyarınca yabancı ülkede işlenen ve Türk kanunlarına göre aşağı sınırı bir yıldan az olmayan hapis cezasını gerektiren suçun Türk kanunlarına göre cezalandırılabilmesi için yabancı ülkede hüküm verilmemiş olması gerektiği belirtildiği kararda Toku'nun işlediği suç nedeniyle Azerbaycan'da ülkenin yasalarına göre yarılanıp cezalandırıldığı anımsatıldı.

-YENİDEN YARGILAMA ŞARTI GERÇEKLEŞMEMİŞTİR-

Azerbaycan Cumhuriyeti Adalet Bakanlığının 3347 sayılı yazısına göre Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi'nin 630 sayılı kararı uyarınca Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı yetkisinin, Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Şurası Başkanı Haydar Aliyev'e verildiğinin ifade edildiği kararda, erken cumhurbaşkanlığı seçimi ile 3 Ekim 1993 tarihinde yapılan seçimle Aliyev'in Azerbaycan Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanı olarak seçildiği anlatıldı. Kararda, suç tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Şurası Başkanı olan Aliyev'in meclis kararı ile Cumhurbaşkanı yetkilerini de kullandığının, suç tarihinden 3 gün sonra yapılan erken seçimle cumhurbaşkanı seçildiğinin, suç tarihinde cumhurbaşkanın yetkilerini kullanıyor olsa da devlet başkanı sayılamayacağının altı çizildi. TCK'nın suçun Türk vatandaşları tarafından yabancı ülkede işlenmesi halinde Türk kanunlarının uygulanacağını öngören 13. Maddenin uygulama yerinin bulunmadığı kaydedildi.

Türkiye'de yeniden yargılama şartı gerçekleşmediğinden CMK'nın 223 maddesi uyarınca davanın düşürülmesine karar veren Daire, yerel mahkemenin yargılamaya devam ederek hüküm kurmasını bozma nedeni saydı.